Is kunstmatige intelligentie in staat een ontbrekend konijn te vinden? Met Casey Hudetz, Alex Castrounis en Pamela Pavlisca

[Door Hans Anker]

Een sessie die begint met het voorlezen van een kinderboek, compleet met kleine stemmetjes. Ook dat is SXSW. ‘I want my hat back’ van Jon Klassen gaat over een beer die zijn hoed kwijt is. Na een speurtocht treft hij zijn roodgekleurde eigendom op het hoofd van een konijn. In het laatste beeld heeft de beer zijn hoed weer terug en is het konijn verdwenen. De goede verstaander begrijpt dat zich gruwelijke taferelen moeten hebben voorgedaan. De plot wordt niet door iedereen gewaardeerd. ‘Ik kocht dit boek voor mijn kleindochter; het had een perfecte aanschaf geweest als ik diefstal, moord en wraak had willen promoten’, aldus een teleurgestelde grootouder op Amazon. 

Toch weten we niet volledig zeker wat er gebeurd is. Het boek toont geen konijnenbloed. Ook het verhaal zelf maakt geen gewag van doodslag of moord. Alleen door het combineren van beeld, tekst en logisch denken kan de lezer tot de conclusie komen dat het konijn zijn laatste reis naar het hiernamaals heeft gemaakt, vermoedelijk met de maag van de beer als niet irrelevant tussenstation. 

Wellicht dat AI extra licht kan laten schijnen op dit mysterie? En daarom: welkom bij de Bear Eats A Rabbit (BEAR) test. 

Gespreksleider Casey Hudetz besteedt nu al vijf jaar van zijn leven aan het oplossen van het raadsel. Enthousiast toont hij maandelijkse videoberichten van zijn zoontje Henry, om te kijken wanneer het kwartje is gevallen en zoonlief heeft begrepen dat het ogenschijnlijk lieflijke verhaal gruwelijk is geëindigd. Henry is inmiddels vijf jaar oud. Het kwartje is nog niet gevallen.

Casey legt uit dat hij het raadsel heeft voorgelegd aan Metaculus.com, een soort geïnstitutionaliseerde ’durf te vragen’-site. Een van de gebruikers, een zekere Devatec, besloot om de kwestie te onderzoeken met behulp van deep learning software. Conclusie: ‘De beer heeft het konijn opgegeten’. 

Einde verhaal, dus. ‘Ho ho, niet zo snel’, waarschuwt Pamela Pavliscak, hoogleraar in emotioneel-intelligente technologie. Want bij het gebruik van de software blijkt vriend Devatec toch een beetje te hebben gesmokkeld. Hij heeft uitsluitend gebruik gemaakt van de aangeleverde tekst en die expliciet aan de karakters toegeschreven. De illustraties heeft hij terzijde geschoven. Dat is niet fair, vindt Pamela, vooral omdat AI heel krachtig kan zijn als het om één modus gaat (bijvoorbeeld tekst), maar al gauw klunzig wordt als multimodale inzichten moeten worden gecombineerd (in dit geval tekst en beeld). Dan wordt het snel een ander verhaal.

Pamela oogt opgelucht. Ze koestert de magie die ontstaat als ouders voorlezen aan hun kinderen. Dat mag van haar niet worden overgenomen door technologie. Dat AI moeite heeft met de multimodale BEAR-test is voor haar een zegen.

Het publiek herkent de magie. ‘Dit is waarvoor ik naar SXSW kom’, roept een vragensteller onder luid applaus. Hij herkent een bredere symboliek in de rechtlijnig denkende beer uit het verhaal: ‘de beer representeert de artificiële intelligentie, want net als AI kan hij niet multimodaal denken’.

Het panel achter de tafel reageert blij verrast. Zo hadden ze het nog niet bekeken. 

Voor AI geldt dat ongetwijfeld in het kwadraat. 

Terugluisteren kan hier