[Door Erwin Blom]

Ik kom sinds 2007 op SXSW. Ik heb het festival zien groeien en veranderen. Waar het ooit als muziekfestival klein begon en in de loop der jaren internationaal toonaangevend werd als plek waar talenten opduiken en doorbreken, kwam daar na het filmfestival ook het 'interactive' deel bij. En dat was zeker zo'n groot succes. Een belangrijk deel van de techwereld, inclusief vernieuwers van Twitter, Google, Facebook of Tesla, liep hier steevast rond. De toenemende drukte werd goed opgevangen door meer locaties te gebruiken en de druk op de horeca werd ondervangen door foodtrucks. Maar hoe zou dat dit jaar gaan? Een paar observaties.

Het was rustig

Precieze aantallen zijn er nog niet, maar het was echt rustig dit jaar. Sommige mensen schatten 30% van de laatste keer in, ik vraag me zelfs af of dat percentage wel gehaald wordt. Het kwam niet of nauwelijks voor dat een zaal van de conferentie vol zat, het kwam voor wie een beetje op tijd was niet of nauwelijks voor dat een concert bezoeken niet lukte. En dat is weleens anders geweest.

Dat het rustig was, is natuurlijk logisch. Na twee jaren geen fysieke bijeenkomst door Covid-19, was dit de eerste weer. En mensen waren daardoor weifelend. Kan het echt al wel? Moeten we risico lopen? Zal het programma goed zijn? Komen de juiste mensen? Die vragen speelden bij bezoekers, bij sprekers, bij bands. En dat had grote impact.

Het had impact op het aantal bezoekers, en daardoor op vele andere terreinen. Want met minder budget kun je de grote sprekers niet lokken met first class tickets, luxe hotelkamers en geld. En bij minder middelen moet je iedere dollar nog een keer omkeren. En dus was bijvoorbeeld de wifi op sommige plekken suboptimaal waar dat anders altijd goed geregeld was. Het was rustig en daardoor op veel terreinen minder.

Het was onrustig

Dus ja, het programma had te lijden onder de te verklaren lage opkomst. En zeker, zoals altijd waren regelmatig de beschrijvingen van een panel veel beter dan het gesprek op het podium. Maar die andere kant was er zoals altijd ook: er zaten vele parels tussen het aanbod. En twee of drie keer op een dag een panel of presentatie die stof tot nadenken en gesprek geeft is mooi. Dat is waardevol.  

Maar waar SXSW ooit een festival van tech-optimisten was, de techniek zou alle problemen oplossen, was er nu toch een hele andere ondertoon te horen. Natuurlijk, bewust zo geprogrammeerd door de organisatie, maar helemaal terecht. Want we leven niet in een tijd van optimisme. De wereld is op alle mogelijke fronten onrustig, dankzij thema's van oorlog tot klimaat tot complotdenkers tot fake nieuws. En die onrust was dagelijks voelbaar. Het valt niet mee om optimistisch te blijven voor wie de dagelijkse nieuwsstromen en maatschappelijke ontwikkelingen volgt. SXSW maakte dus ook een tikkie somber. 

En toch was het leuk en waardevol als vanouds

Maar de kracht van SXSW is meer dan de panels en de sprekers. De kracht is dat je vijf of meer dagen met een groep gelijkgestemden optrekt met wie je dag in dag uit de diepte ingaat. Een slecht panel kan tot een goed gesprek leiden, een opeenvolgende rij sessies doet je op een rode draad stuiten die je bij een dagje The Next Web in Amsterdam wellicht ontgaan was. En daar was de groep iedere dag uiteengevallen omdat sport of thuis of kinderopvang er tussen kwamen. Samen de diepte zoeken is de waarde van SXSW, de panels en sprekers zijn de starters van het doorlopende gesprek.

En natuurlijk voegt het weer veel toe. Het gesprek is nog beter aan het eind van de dag met een biertje op een terras in de lekker zon. En natuurlijk voegen film en muziek ook veel toe. Even lekker een band kijken om de zinnen te verzetten. Even lekker naar de film om onder te dompelen in een andere wereld.

Het is die combinatie die SXSW blijvend mooi en leuk en waardevol maakt. Want ook al is er heel veel om je zorgen te maken, is kenmerkend van de bezoekers dat ze er of wat mee doen ('het is mooi geweest, nu delete ik mijn Facebook-account') en / of oog blijven houden voor wat er wel voor moois speelt of welke nieuwe mogelijkheden te techniek wel geeft die we in het verleden niet hadden. 

Optimisten krijg je er niet zomaar onder.

Een selectie

Bekijk via de 'archive' button een kort en bondig overzicht van alle 45 (!) artikelen die een deel van de Nederlandse delegatie schreef. Grote dank allemaal. Zo simpel kan kennisdelen zijn! 

Hier een snel gekozen willekeurige dwarsdoorsnede van de verhalen (check ze allemaal!):

• De Metaverse
• En toen was er muziek ...
• Een beetje somber
• That's it, het is mooi geweest
• Een townhall-meeting met Pete Buttigieg: Thank you for sharing your story
• Untill the wheels fall off, het leven van Tony Hawk
• Het belang van filmrecensies, ik snap het nu pas
• Na het overtuigende betoog van whistleblower Frances Haugen, hef ik mijn Facebook-account op
• Beto O'Rourke: "The governor did not do shit"
• Wij van wc-eend zeggen: no-code wordt het helemaal
• Van Amy Webb tot Nicole Perlroth; onverschilligheid ligt op de loer
• Zijn A 100 True Fans voldoende om van rond te komen?
• Margarethe Verstagen: vrijwillig doen de bigtechbedrijven niet genoeg
• Brent Anderson: 5 ways you're killing your creative potential
• How the Metaverse can rebuild society, but better
• Is angst onze redding?

[Foto's Roeland Stekelenburg]

Traditioneel is Sport een belangrijk onderwerp op SxSW en al is het tijdens deze 2022-editie geen officiële track, er is een aantal interessante bijeenkomsten over de toekomst van sport en media. Een van de sessies die ik bijwoonde had als titel “How Streaming Drives Change in Sports Media”, met achter de tafel vertegenwoordigers van zowel streaming partijen (ESPN+ en Hulu) als rechthebbenden als sportbonden en -competities (National Hockey League (NHL) en Ultimate Fighting Championship (UFC).

[door ROELAND STEKELENBURG]

Casey Hall van de National Hockey League legde uit waarom de NHL behalve met de grote televisiezenders inmiddels ook met streaming partners als ESPN+ en Hulu in zee gaat. Het belangrijkste argument is volgens hem de wens om nieuwe doelgroepen te bereiken die niet, of niet langer, kijken naar de traditionele televisiezenders. Denk aan grote groepen jongeren, maar ook andere doelgroepen die simpelweg geen zin meer hebben om urenlang vrij passief naar een live sportwedstrijd te kijken. “Er zijn grote groepen fans die wel degelijk interesse hebben in de sport en de wedstrijden willen bekijken, bijwonen of meemaken, maar wel onder hun eigen voorwaarden. Als we niet aan die voorwaarden kunnen voldoen raken we ze onherroepelijk kwijt,” aldus Hall, SVP Marketing & Consumer Insight at the NHL.

De sleutel, zo concludeert het panel unaniem, is het personaliseren van de kijkervaring. Dat is een ontwikkeling die nog in de kinderschoenen staat, niet mogelijk is op de lineaire TV-zenders, maar door de technische mogelijkheden zich inmiddels snel ontwikkelt op de streaming platformen, waar de verhalen van de sport op een heel andere, interactieve manier verteld kunnen worden en met accenten en perspectieven die aansluiten bij de wensen van de kijkers. Ook krijgen de verhalen van individuele atleten en achtergronden de ruimte die ze verdienen, maar dan wel helemaal toegesneden op de individuele voorkeuren van de fans.

Denk bij personaliseren ook aan:

• De fan kiest welke feed hij/zij wil zien en heeft controle over de camera’s.
• Grafische overlays en statistieken afhankelijk van de interesse van de kijker.
• Verschillende opties voor commentaar, meerdere audiokanalen, waarbij zowel het niveau van kennis van de fan en voorkeur voor een team (partijdig commentaar) tot een op maat gesneden ervaring leiden.
• Groter on-demand aanbod, herhalingen, interviews, the road to, documentaires, achter de schermen, ontsluiten van archieven, etc.

De ervaringen met ESPN+ en Hulu zijn tot dusver erg interessant vertellen zowel Casey Hall (NHL) en Daniel Cormier, voormalig Amerikaans MMA-vechter en commentator van de UFC. Het aantal kijkers overtreft de verwachtingen. Wel constateren ze dat het een flinke marketing inspanning vergt om de nieuwe streamingmogelijkheden onder de aandacht van zowel bestaande als nieuwe doelgroepen te brengen.

En het blijft een balanceer-act aldus Hall: “Het aantal kijkers op de traditionele TV-kanalen daalt weliswaar, maar is nog steeds hoog en commercieel enorm belangrijk. We moeten dus zowel de ‘oude’ doelgroepen aan ons blijven binden als het nieuwe, jongere publiek zien te bereiken via nieuwe kanalen. Dat blijft zorgvuldig balanceren, ook in de keuze welke rechten we aan wie verkopen. Maar niets doen is geen optie. We moeten de toekomst omarmen, anders zijn we ten dode opgeschreven.”

[Door Hans Anker]

Een sessie die begint met het voorlezen van een kinderboek, compleet met kleine stemmetjes. Ook dat is SXSW. ‘I want my hat back’ van Jon Klassen gaat over een beer die zijn hoed kwijt is. Na een speurtocht treft hij zijn roodgekleurde eigendom op het hoofd van een konijn. In het laatste beeld heeft de beer zijn hoed weer terug en is het konijn verdwenen. De goede verstaander begrijpt dat zich gruwelijke taferelen moeten hebben voorgedaan. De plot wordt niet door iedereen gewaardeerd. ‘Ik kocht dit boek voor mijn kleindochter; het had een perfecte aanschaf geweest als ik diefstal, moord en wraak had willen promoten’, aldus een teleurgestelde grootouder op Amazon. 

Toch weten we niet volledig zeker wat er gebeurd is. Het boek toont geen konijnenbloed. Ook het verhaal zelf maakt geen gewag van doodslag of moord. Alleen door het combineren van beeld, tekst en logisch denken kan de lezer tot de conclusie komen dat het konijn zijn laatste reis naar het hiernamaals heeft gemaakt, vermoedelijk met de maag van de beer als niet irrelevant tussenstation. 

Wellicht dat AI extra licht kan laten schijnen op dit mysterie? En daarom: welkom bij de Bear Eats A Rabbit (BEAR) test. 

Gespreksleider Casey Hudetz besteedt nu al vijf jaar van zijn leven aan het oplossen van het raadsel. Enthousiast toont hij maandelijkse videoberichten van zijn zoontje Henry, om te kijken wanneer het kwartje is gevallen en zoonlief heeft begrepen dat het ogenschijnlijk lieflijke verhaal gruwelijk is geëindigd. Henry is inmiddels vijf jaar oud. Het kwartje is nog niet gevallen.

Casey legt uit dat hij het raadsel heeft voorgelegd aan Metaculus.com, een soort geïnstitutionaliseerde ’durf te vragen’-site. Een van de gebruikers, een zekere Devatec, besloot om de kwestie te onderzoeken met behulp van deep learning software. Conclusie: ‘De beer heeft het konijn opgegeten’. 

Einde verhaal, dus. ‘Ho ho, niet zo snel’, waarschuwt Pamela Pavliscak, hoogleraar in emotioneel-intelligente technologie. Want bij het gebruik van de software blijkt vriend Devatec toch een beetje te hebben gesmokkeld. Hij heeft uitsluitend gebruik gemaakt van de aangeleverde tekst en die expliciet aan de karakters toegeschreven. De illustraties heeft hij terzijde geschoven. Dat is niet fair, vindt Pamela, vooral omdat AI heel krachtig kan zijn als het om één modus gaat (bijvoorbeeld tekst), maar al gauw klunzig wordt als multimodale inzichten moeten worden gecombineerd (in dit geval tekst en beeld). Dan wordt het snel een ander verhaal.

Pamela oogt opgelucht. Ze koestert de magie die ontstaat als ouders voorlezen aan hun kinderen. Dat mag van haar niet worden overgenomen door technologie. Dat AI moeite heeft met de multimodale BEAR-test is voor haar een zegen.

Het publiek herkent de magie. ‘Dit is waarvoor ik naar SXSW kom’, roept een vragensteller onder luid applaus. Hij herkent een bredere symboliek in de rechtlijnig denkende beer uit het verhaal: ‘de beer representeert de artificiële intelligentie, want net als AI kan hij niet multimodaal denken’.

Het panel achter de tafel reageert blij verrast. Zo hadden ze het nog niet bekeken. 

Voor AI geldt dat ongetwijfeld in het kwadraat. 

Terugluisteren kan hier 

[Door Hans Anker]

Brian Peter George St John le Baptiste de la Salle Eno verwerft in de beginjaren zeventig wereldfaam als toetsenist van de glam en art rock band Roxy Music. Zijn extravagante kostuums en uitzonderlijke haardracht (kaal voorhoofd, matje langs de oren) baren opzien. Als zanger Bryan Ferry te graag de baas wil spelen is dat voor Eno om de band vaarwel te zeggen. Het blijkt het startschot van een imposante solocarrière, met onder meer de cult hit ‘The Baby’s on Fire’ en een eindeloze reeks albums in het door hem zelf ontwikkelde muziekgenre van Ambient Music.

Eno put inspiratie uit de werking van de natuur. Kunst, zo vertelt hij zijn gehoor in Ballroom 18, hoort daar zo veel mogelijk bij aan te sluiten. De oervader van ‘ambient’ is getroffen door het idee dat complexiteit kan voortkomen uit eenvoud. ‘We hebben de neiging om te denken dat iets complexs per definitie complex moet zijn’, doceert hij, ‘maar in de natuur is dat niet het geval. Zou het niet mooi zijn om dat in de kunst na te bootsen?’ 

Eno is in gesprek met Beatie Wolfe, zijn jonge evenknie. Wolfe is de Brian Eno van de 21e eeuw. De zangeres, kunstenares, productontwikkelaar en klimaatactiviste laat zich, net als haar gesprekspartner, evenmin in voorgeprogrammeerde hokjes stoppen. Alleen al het lezen van de biografie van deze twintiger doet je zeker tien minuten uithijgen. Deze wervelstorm, op het podium eventjes tot rust gekomen, schudde ergens onderweg ook nog een dissertatie over Leonard Cohen uit haar mouw. Elke ochtend, zo stel ik mij voor, verorbert ze drie SXSW-bezoekers als ontbijt. 

Na een aarzelend begin – ‘awkard’ is wellicht de beste typering – neemt Eno op gracieuze wijze de leiding van het gesprek. Iedereen vindt het best, ook Beatie. Er ontvouwt zich een gedachtewisseling tussen de oude meester en zijn jongere zelf. Eno formuleert nauwkeurig. Elk woord wordt eerst door hem op de tong gelegd, voorgeproefd, en pas na zorgvuldige afweging doorgeleid naar het publiek. Met zijn pensionadobaardje komt hij over als een vriendelijke oom. Eno is de man die je om advies vraagt als je er zelf even niet uitkomt, en die dat advies vervolgens niet geeft, maar je onderwijl op mysterieuze wijze wel het gevoel weet te geven dat je zojuist weer op de rails bent gezet. 

En dus hangen Beatie en het publiek aan zijn lippen.

Met spijt stelt Eno vast dat we het maar weinig hebben over de waarde van kunst. ‘De vraag die mij al mijn hele leven intrigeert is: waarom willen we genieten van kunst?’ Peinzend: ‘De enige intellectuele rode draad in mijn leven is: wat doet kunst met ons?’ Eno wacht niet op antwoord, maar kopt de voorzet zelf in: ’Mijn antwoord is dat we ons in de kunst andere werelden voorstellen. Soms gebeurt dat heel duidelijk, zoals in ‘1984’ van George Orwell. Maar het hoeft niet altijd dystopisch te zijn. Er zijn ook utopieën, werelden die juist prachtig zijn. Wat wij ons afvragen is: ‘Hoe zou jij je VOELEN over een wereld als deze?’ Voelen is het begin van denken. Voelen is wat we doen nog voordat we dingen in taal omzetten. Kunst staat aan het begin hiervan.’

Ons meest menselijke aspect, aldus Eno, schuilt in ons vermogen tot verbeelding. Als mensen zijn wij in staat om ons andere werelden voor te stellen dan de bestaande. Wij mensen zijn niet de enigen op aarde die dat kunnen, maar we bezitten dat voorstellingsvermogen wel in enorme hoeveelheden. Daarin verschillen wij van andere wezens. Even doet Eno het voorkomen alsof ieder van ons thuis over een groot pakhuis beschikt, dat naar believen tot de nok toe gevuld kan worden met vrachtladingen vol verbeeldingskracht.

Toch is dat niet zo. De verbeeldingskracht waarover Eno spreekt laat zich het beste vergelijken met een spier. Die spier moeten we voortdurend blijven trainen. Eno maakt het persoonlijk: ‘Als je dat verbeeldingsvermogen wilt behouden, moet je blijven oefenen’. Hij haalt een rapport aan van Deense wetenschappers. Zij bekeken duizenden medische dossiers om te zien welke relaties er waren tussen leefstijl en een goede gezondheid op oudere leeftijd. Hun conclusie was dat het uiteindelijk ging om drie sleutelfactoren: zingen, dansen en kamperen. Eno heeft de verklaring: ‘Als je die dingen doet, dan laat je je schild een beetje zakken. Je bent minder op je hoede. Je bent een beetje onverdedigd. Daarmee toon je je kwetsbaarheid.’ Voor Eno is de conclusie helder: begin een a capella zanggroep.

Serieuzer, nadat het gelach in de balzaal is weggeëbd: ‘De schoonheid van de wetenschap is dat ze ons vertelt wat er in de wereld gebeurt, de schoonheid van kunst is dat we kunnen voelen wat er in de wereld gebeurt.’

Eno zegt het bij dit ene zangadvies te houden. Maar als het gaat om de rol en betekenis van kunst en verbeelding, en de verhouding tot het rationele denken van de wetenschap, voel ik mij wel degelijk, en ook nog eens op mysterieuze wijze, weer op de rails gezet. 

[door ROELAND STEKELENBURG]

Zojuist heb ik het volgende bericht geplaatst op Facebook. Zodra ik heb ontdekt hoe ik op Instagram een bericht van meer dan 2200 karakters kan plaatsen (tips zijn welkom) zal ik het daar ook publiceren. Ik praat en denk hier natuurlijk al veel langer over, maar deze editie van SxSW heeft mij doen besluiten de daad bij het woord te voegen.

=============

Beste vrienden,

Het is mooi geweest. Dit is mijn laatste bericht op Facebook en Instagram.

Al jaren loop ik rond met een toenemend gevoel van ongemak bij de rol die de sociale media spelen in onze samenleving. Ik zie verruwing van taal en omgangsvormen, ik zie filterbubbels, ik zie misinformatie, nepnieuws, complottheorieën en een toenemend wantrouwen tegen instituties als de politiek, de media en de wetenschap. Ik zie jonge mensen in de problemen komen omdat ze niet aan de hooggespannen Instagram-verwachtingen kunnen voldoen. Ik zie de wereld platgeslagen worden tot een serie foto’s op je tijdlijn. 

Ik zie en ervaar de bewust ingebouwde verslavende componenten bij Facebook en Instagram. De verwachting na het plaatsen van een bijdrage of een foto dat er likes gaan binnenkomen. Het plezierige gevoel als dat inderdaad gebeurt en de teleurstelling en twijfel als de likes uitblijven. Was de foto niet mooi of interessant genoeg? Vinden mensen mij niet meer interessant? Heb ik de bijdragen van anderen wel vaak genoeg geliked? Het is immers ook een soort ruilhandel.

Allemaal dingen die ook al bestonden voordat er sociale media waren hoor ik mensen in mijn omgeving zeggen. Ook toen lieten we elkaar immers vakantiefoto’s zien en was het leuk als anderen enthousiast waren. Ook toen hadden we in de vorm van zuilen en subculturen filter-bubbels die we zelf hadden gecreëerd en lukte het niet altijd om over de grenzen van de bubbel heen te kijken. Vroeger kocht je de Lonely Planet als je op reis ging en trok iedereen toch ook naar dezelfde bezienswaardigheden in een ver buitenland?

En de sociale media brengen ons toch ook veel moois? Contact met verloren vrienden in het buitenland; gelijkgestemden vinden op een veel grotere schaal dan vroeger mogelijk was. Inspiratie, troost, informatie, vrienden, geliefden, partners. Iedereen kan publiceren. Vrijheid. Iedereen kan roepen wat ie wil. Totale democratisering van kennis.

Klopt allemaal. Maar toch. 

Nog nooit was er een bedrijf als Facebook/Meta dat zo diep in het leven van miljarden mensen ingrijpt. Nog nooit was er één man - Marc Zuckerberg - die zoveel macht had over een drietal social mediaplatformen (Facebook, Instagram en WhatsApp) waar miljarden mensen en bedrijven inmiddels schijnbaar moeilijk meer zonder kunnen. 

Nog nooit waren we zo afhankelijk in ons dagelijks leven van een set algoritmes die bepalen wat we te zien, te lezen en te horen krijgen. Nog nooit waren we zo verslaafd aan aandacht en goedkeuring van vaak niet eens bestaande volgers, dat we daar zonder veel aarzeling onze complete privacy aan opofferen. We voeden zonder al te veel aarzeling de geldmachines van Meta en nemen het blijkbaar op de koop toe dat die geldmachines waarschijnlijk meer van je weten dan je beste vrienden. Meta kent ons inmiddels misschien wel beter dan dat we onszelf kennen; de algoritmes kijken dwars door het opgeklopte imago op je tijdlijn heen en combineren die data met je contactenlijst op WhatsApp, je locatiegegevens, je surfgedrag en weet ik wat allemaal.

De druppel die deze week de emmer bij mij deed overlopen waren twee sessies die ik bijwoonde op het tech-festival SxSW in Austin Texas.

De eerste was een presentatie van Francis Haugen, beter bekend als de Facebook-klokkenluider. Haugen werkte als product manager bij Facebook en deelde tienduizenden interne documenten met de Securities and Exchange Commission en de Wall Street Journal. Het verhaal, haar verhaal, kende ik natuurlijk al, maar door de overtuigende presentatie voelde het als een call to action. Ze beschrijft een bedrijf dat totaal ontspoord is en niet bij machte lijkt de gevaarlijke uitwassen van het ooit zo gezellige sociale medium aan te pakken. Maar ook aan Zuckerbergs bereidheid daartoe twijfelt Haugen openlijk. Ze beschrijft allerlei eenvoudig te nemen maatregelen waarmee Facebook iets zou kunnen doen aan het rondpompen en versterken van misinformatie en radicale ideeën. Maatregelen die volgens Haugen niet genomen worden vanwege de grote commerciële belangen.

De tweede sessie die indruk op mij maakte was een gesprek met de Phillipijnse Nobelprijswinnaar en journaliste Maria Resse. Ze wilde afreizen naar SxSW in Texas, maar mocht van haar regering het land niet verlaten. Haar nieuwe boek “How to Stand Up to a Dictator” is in het licht van de oorlog in Oekraïne actueler dan ooit en Resse oordeelt snoeihard over de rol van de sociale platformen in de strijd tegen autoritaire regimes en dictators. Op de zogenaamd neutrale platformen wordt een dodelijke strijd om de macht gevoerd, zegt ze. De platformen ondermijnen structureel de menselijke wil, ze onderdrukken by design de feiten, de waarheid en journalistieke inhoud, terwijl exponentiële leugens en manipulatie in alle vrijheid kunnen circuleren. Zonder feitelijke informatie is er geen gedeelde werkelijkheid, geen vertrouwen, geen democratie en uiteindelijk geen vrede. Een lastige en harde conclusie waar helaas weinig tegenin te brengen valt.

Ik hoor het mensen al zeggen: Was jij niet die evangelist, die vijftien jaar geleden de NOS en andere bedrijven vol overtuiging het sociale mediatijdperk heeft ingeleid? Ja, dat klopt. En ik dacht toen oprecht dat internet en de sociale media de wereld mooier zouden kunnen maken. Dat de democratisering van kennis en informatie de kloof tussen arm en rijk, de have’s en de have not’s, zou kunnen slechten. En eerlijk gezegd denk ik dat nog steeds. Maar met Facebook en Instagram gaat dat vrees ik niet lukken, integendeel. Heeft weglopen dan zin? Nee, mijn vertrek van Facebook zal de wereld niet veranderen. Maar tegen de achtergrond van recente ontwikkelingen en gebeurtenissen in de wereld zijn er bedrijven en organisaties waar ik simpelweg geen klant van wil zijn.

Gegroet, tot op een ander platform!

[Door Niels Hansen] 

Mijn medebloggers en ik hebben het al meermaals aangehaald: als SXSW ons iets geleerd heeft, dan is het dat we behalve in een klimaat- ook in een technocrisis zitten. Dat de techniek die ons moet helpen aan een mooier en beter leven tegen ons werkt. Tech sloopt onze waarheden, onze vrijheden en onze democratie om maar iets te noemen. Misschien betekenen beide crisis op niet al te lange wel onze ondergang. Maar er is goed nieuws, want we hebben de tijd mee! 

Als tijdgeestfetisjist kan ik natuurlijk niet anders dan door de bril van het trendmodel kijken waar ik dagelijks mee werk. En dat biedt een geruststellend perspectief. Relatief dan, dat moet ik er bij schrijven. Het trendmodel legt bloot dat maatschappelijk gedrag een vast ritme volgt. Periodes van zelfvertrouwen wisselen af met periodes van angst. Zo’n golf duurt telkens ongeveer vijftig jaar. Op dit moment verlaten we een tijdperk van bijna drie decennia van zelfvertrouwen en de periode die voor ons ligt wordt gekenmerkt door een onbewust gevoel angst en onzekerheid. En dat kunnen we op dit moment ontzettend goed gebruiken.

Een mindset van angst betekent namelijk dat de maatschappij gefocust is op controle, op houvast zoeken en op risico’s mijden. We zien sneller gevaar en proberen zoveel als mogelijk onzekerheden te elimineren. Toen we ons een jaar of vijftig geleden op een vergelijkbaar punt op de golf bevonden, was dat ook goed zichtbaar. We waren bang voor zure regen, het uitsterven van dieren, giftig voedsel, klimaatrampen, een kernoorlog, het Aids-virus. De club van Rome waarschuwde ons voor het einde der tijden.

Ook nu zijn we ons veel bewuster van gevaren. Goddank, want stel je toch eens voor hoe we nu met elkaar, met ons klimaat en met al technologie zouden zijn omgegaan als we zouden bruisen van zelfvertrouwen? We zouden de risico’s bagatelliseren, ze waarschijnlijk niet eens zien. Een paar graden meer of minder zouden heus niet veel uitmaken. En Margrethe Vestager en Frances Haugen hadden dit jaar geen sessies gehad op SXSW.

In dit licht is het boeiend om vanuit de tijdgeest naar het programma van SXSW te kijken. Ik sprak er over met Southwest-veteraan Roeland Stekelenburg (je hebt zijn blogs hier vast ook gelezen) en hij vertelde over het karakter van de conferentie van een jaar of tien jaar geleden. Het ging toen over het ontdekken van de ongekende mogelijkheden van tech. Over de kansen van socials, over allerlei nieuwe technieken zoals responsive webdesign, over disruptieve startups. Een groot contrast met nu. Een paar voorbeelden: 

In 2020 werpt de dan 38-jarige oud-burgemeester van South Bend, Indiana – een speldenknop van slechts 100.000 inwoners – zich onverschrokken in de strijd om de Democratische nominatie voor de presidentsverkiezingen van 2020. Tijdens zijn burgemeesterschap heeft hij zich omgedoopt tot ‘Mayor Pete’, want: makkelijker uit te spreken dan zijn Maltese achternaam. Na zijn spectaculaire overwinning bij de caucuses in het besneeuwde Iowa ontstaat plots zicht op een generatiewisseling in de Democratische partij. 

Zo ver komt het uiteindelijk niet: door een ongelukkige samenloop van omstandigheden (de verkiezingskalender, kansloze kandidaten die te lang rond blijven hangen en kostbare gematigde stemmen wegsnoepen) glippen de gunstige vooruitzichten uiteindelijk weg als zand door de vingers. Maar de naam van de Oud-McKinseyaan is gevestigd, zoveel is zeker. Dat heeft de oude grijsaard Joe Biden ook gezien. Mayor Pete is een supertalent. Om dit talent verder te laten rijpen benoemt Biden hem tot Secretary of Transportation. Mayor Pete wordt Secretary Pete.

Net als in de voorverkiezingen betreedt Secretary Pete het SXSW-toneel in zwarte broek en wit overhemd. Daar staat hij dan, in zijn eentje vult hij het reusachtige podium. Het deert hem niet. ‘Hi, I’m Pete’, zegt hij, ‘and it’s great to be back in South by’. Pete kent zijn pappenheimers, met de informele afkorting ‘South by’ telegrafeert hij dat hij de taal van SXSW machtig is. Pete is een van ons, wil hij er mee zeggen, hij is een van de regelmatig terugkerende artiesten. 

In een klein kwartier doet Secretary Pete de hoofdpunten van zijn beleid uit de doeken. Gewoon, uit het hoofd, zonder spiekbriefjes. Dan volgt een Q&A, het is immers een townhall bijeenkomst. Twee microfoons staan open. Pete spreekt met de zaal af dat hij steeds van links naar rechts zal lopen en vervolgens van rechts naar links. De zaal vindt het ook een goed plan. 

En dan begint het vragenvuur. Volkomen ontspannen beantwoordt Secretary Pete elke vraag, ook het derde en vierde element die de vragensteller in een bijzin heeft genoemd en zelf alweer is vergeten. Buttigieg past zo moeiteloos in de trotse Democratische traditie van policy wonks, van beleidsdieren zoals Al Gore en Hillary Clinton die moeiteloos 28 verschillende beleidsopties opdreunen en ook nog eens precies weten welk daarvan het beste is. Buttigieg onderscheidt zich van zijn illustere voorgangers doordat hij steeds met succes een menselijke connectie weet te creëren. 

Secretary Pete begint met een vraag van een jonge studente bij de microfoon rechts, voor de kijkers links. Haar vraag doet Buttigieg hardop beseffen dat zij beiden niet langer tot dezelfde leeftijdscategorie behoren. ‘Maar ik zou het wel willen’, zegt hij met spijt in zijn stem. Vervolgens toont Pete zijn inner Obama: ‘Jouw generatie zal de rest van jullie leven met de gevolgen van klimaatverandering moeten leven. Daarom is het extra belangrijk dat jullie in actie komen, het morele recht van spreken rust bij jullie.’ Hilariteit valt hem ten deel als de vragenstelster vertelt dat ze nog op de middelbare school zit. Heel even lijkt Buttigieg van zijn stuk gebracht, de man die zichzelf altijd kritisch bevraagt op zijn premissen heeft iets verondersteld dat niet waar blijkt te zijn. ‘In dat geval behoren we zeker tot verschillende generaties’, redt hij zichzelf grinnikend. Zo is het verhaal weer rond.

Dan huppelt Pete naar de linkerzijde van het podium. Hij pakt een glas water van de SXSW-lessenaar en laat zijn linkerhand op het gevaarte leunen, ondertussen actief luisterend naar een vrouw die moeilijk uit haar woorden komt. Ze staat strak van de spanning. Ze is lid van een actiegroep die Secretary Pete wil aanspreken op de schrijnende situaties in South-Texas na de storm van vorig jaar. Waar een andere politicus zich gemakkelijk in de nesten had kunnen werken door haar opzichtig naar de mond te praten, trekt Buttigieg op elegante wijze de lont uit het kruitvat. ‘Thank you for sharing your story.’ Niets aan het handje, en hup, weer door naar de andere zijde van het podium.

Heel dik gezaaid waren de demonstranten trouwens niet. Voor het conventiecentrum werd ik eerder op de middag nog aangesproken met het verzoek of ik in een van de witte T-shirts plaats wilde nemen op de eerste rij. ‘To ambush the Secretary.’ Ik vond het geen fijn idee, ook in de verdere toekomst wil ik graag met Pete door één deur kunnen. Bovendien hou ik niet zo van dit soort overvaltactieken.

Na een reeks vragen beantwoord te hebben huppelt Secretary Pete weer naar rechts. De microfoon aldaar is in bezit genomen door een zelf benoemde ‘EV-angelist’. Voor de zekerheid heeft hij dat ook op zijn shirt laten borduren. ‘Ik heb zelf al jaren een electric vehicle (EV)’, begint hij, ‘toen kreeg mijn vrouw er een, daarna mijn vader en recent ook mijn broer’. Dankbaar neemt hij het applaus in ontvangst. ‘Maar, Secretary Pete, waar ik mij echt zorgen over maak: wat doen we met de mensen die nu nog goede banen hebben in de fossiele industrie? Hoe gaan we hen straks helpen?’ Die hartenkreet had Pete, net als de duizend andere aanwezigen, even niet aan zien komen. Maar de verrassende wending is koren op de molen van Pete. Enthousiast begint hij te antwoorden – ‘Ja, president Biden hecht hier ook zeer aan’ – totdat hij zich realiseert dat zijn huidige positie om iets meer terughoudendheid vraagt. Heel eventjes worden we getrakteerd op de oude Mayor Pete van de voorverkiezingen, maar die wordt snel weer veilig opgeborgen.

De demonstranten blijken beter georganiseerd dan gedacht. Een welbespraakte vijftiger met cowboyhoed grijpt de microfoon. Hij nodigt Secretary Pete uit om langs te komen in Zuid-Texas zodat hij met eigen ogen de ellende kan aanschouwen. Als klap op de vuurpijl doet hij hem een T-shirt cadeau. Petes antwoord werkt zo bedwelmend dat hij verder geen enkele toezegging hoeft te doen. Maar de overdracht van het T-shirt zorgt echter voor lichte consternatie bij Pete: wat te doen met het zojuist in ontvangst genomen attribuut? ‘Jongens ik ben even weg, bear with me’, zegt hij, om vervolgens pijlsnel tussen de coulissen te verdwijnen. Als een duveltje uit een doosje veert hij weer terug. ‘Zo vergeet ik hem niet mee te nemen’, licht hij zijn kortstondige absentie toe. De demonstranten ogen tevreden: geslaagd in de herkansing en vol goede hoop dat de Secretary contact met hen zal opnemen.

De tijd vliegt. De shot-clock op het toneel, alleen zichtbaar voor Pete, wijst nog 70 seconden aan. ‘Nog een laatste vraag’, dirigeert Pete. In precies 69 seconden rondt hij zijn antwoord af. De laatste seconde benut hij om als een pivoterende basketballer van het toneel af te huppelen. 

En weg is ie. 

[Door Gerard Dielessen]

Dat was wederom een hele bijzondere editie van SxSW dit jaar. Na twee jaar weer een fysieke bijeenkomst. Niet zo druk als in het verleden doordat velen zich waarschijnlijk nog lieten afschrikken door het COVID-virus. Toch liep de Texaanse stad Austin lekker vol de afgelopen dagen. 

Nog een paar dagen te gaan overigens. Het muziekfestival is inmiddels goed op gang gekomen. Overal bandjes in Austin. Veel energie in de stad. Jonge artiesten all over the place. Gisteravond, op een van de podia aan Rainy Street eerst de punkband Gustaf uit Brooklyn NY. Drie kwartier aanstekelijk enthousiast spelen en vooral springen. Vier jonge vrouwen en een man. Heerlijk. Daarna kwartiertje ombouwen en de volgende artiest op het podium. Baby Queen. Solo artiest uit Zuid Afrika, inmiddels woonachtig in London. En daarna nog meer optredens in hetzelfde ritme. Lekker sfeertje al met al. Voor de kwalitatieve beoordeling verwijs ik graag naar de bijdrage stuk van Erwin Blom op deze blog, waarin hij nog veel meer bandjes bespreekt. Die man heeft er namelijk echt verstand van.

De dag begon trouwens ook met muziek. Daarover praten welteverstaan. Venture capitalist Bill Gurley sprak met Tom Gimbel, General Manager van de Austin muziek televisieshow Austin City Limits over het thema ‘hoe artiesten te helpen navigeren in de digitale internetwereld.’ Want in de afgelopen decennia is de muziekindustrie door alle technologische mogelijkheden behoorlijk op z’n kop gezet. Dalende inkomsten aan het begin van deze eeuw door alle illegale downloads. Het einde van goede muziek werd voorspeld destijds. Maar streamingsdiensten als Spotify hebben die ontwikkeling inmiddels meer dan goedgemaakt. Sterker nog, daardoor krijgen veel meer artiesten de kans om zich te profileren en zelfs misschien wel bekend te worden omdat ze niet meer, of in ieder geval veel minder afhankelijk zijn van de machtige platenmaatschappijen. Noem het gerust de democratisering van de muziekindustrie door de technologisering en digitalisering van deze sector.

Ook voor de consument zijn diensten als Spotify een genot. Zelf kom ik nu met muziek in aanraking, door de slimme algoritmes, waar ik twintig jaar geleden nooit van zou hebben gehoord. Hetzelfde geldt wat mij betreft ook voor de film Netflixen van deze wereld. Echt een geweldige uitvinding.

Na een week zo’n twintig a vijfentwintig sessies (keynotes, presentaties, paneldiscussies) te hebben bijgewoond kom ik wederom tot de conclusie dat de techsector ons heel veel heeft gebracht en nog steeds heeft te bieden. Hoe zou het leven er bijvoorbeeld voor staan zonder mijn iPhone? Daar kan ik mij eerlijk gezegd geen voorstelling van maken. Toch is het niet zo heel lang geleden dat je voor al die apps op je smartphone allemaal aparte producten moest kopen. Heel begrotelijk bovendien. Dat geldt uiteraard voor veel meer onderwerpen die door de razendsnelle ontwikkeling van allerlei technologische en digitale mogelijkheden ons dagelijkse leven volledig hebben aangepast. 

De buzz woorden tijdens deze editie van SxSW22 leiden ook weer tot een uitbreiding van ons dagelijkse vocabulaire. Vooral de Metaverse natuurlijk. NFT’s. Crypto. En ga zo maar even door.

Zorgen zijn er ook. Dat heb ik eerder deze week al verwoord in mijn ‘sombermans’ stukje. Naast de bedreiging van de klimaatverandering leidt de pijlsnelle ontwikkeling van zelflerende machines, onbeheersbare algoritmes en gebrek aan morele en ethische uitgangspunten tot gevaarlijke democratie ondermijnende situaties in grote delen van wereld. Met oorlogen als gevolg. Kijk naar de Oekraïne waar het verspreiden van disinformatie als van de belangrijkste wapens wordt ingezet door de machthebbers in het Kremlin. Dat is op zich iets van alle tijden, maar de snelheid en de slimme wijze waarop dat nu gebeurt is toch wel ongeëvenaard in de geschiedenis.

De enorme voordelen van de creatieve en ook inspirerende technologisering, waarmee zoveel jonge ondernemers, start ups en bestaande techbedrijven bezig zijn, zouden zeer zijn gebaat bij goede wetgeving, regulering en eigen interne morele kompassen (de juiste cultuur) en open discussies. Maar daarover heb ik al genoeg geschreven.

[Door Oege Boonstra]

Als er één begrip op deze SXSW in ieders mond ligt is het wel de Metaverse. Sinds Mark Zuckerberg zijn bedrijf Meta ging noemen werd het begrip pas echt ‘hot’: want als de Zuck zich er tegenaan gaat bemoeien zal het wel iets heel bijzonders zijn. Aldus geschiedde op de SXSW-conferentie, het aantal bijeenkomsten dat over de Metaverse ging explodeerde. Gisteren had ik het genoegen vrijwel de gehele dag me over de Metaverse te laten briefen, compleet met, aan het einde van de dag, een ‘immersive experience’. 

Maar wat is dat nou eigenlijk, die Metaverse? Een belevingswereld waar je intreedt door het dragen van een Oculus? Een nieuwe game omgeving, die je gewoon met je toetsenbord en muis tot werkelijkheid laat komen? Een virtuele wereld met eindeloze mogelijkheden? Of is het gewoon een nieuwe versie van die innovatie uit 2003, Second Life? En is er maar één Metaverse, of zijn er verschillende?

Vele deskundigen braken zich het hoofd over de materie en ook de Zuck had er natuurlijk een mening over. De gemeenschappelijke noemer was toch wel dat het om een nieuwe versie van het Internet gaat, waar mensen elkaar op een nieuwe manier gaan ontmoeten. Een omgeving waar je je creativiteit ongebreideld kunt botvieren en waar alles mogelijk is, bijvoorbeeld de buurman van de Zuck te worden door een stukje grond in zijn buurt te kopen. Dat onroerend goed koop je met crypto’s en registreer je met NFT’s. O ja, en als je de Metaverse binnen wilt gaan moet je eerst wel even een Avatar aanmaken. Of, als het kan, maar gewoon een aantal, dan kan je variëren in welke gedaante je in de Metaverse kunt bewegen.

De Zuck heeft natuurlijk maar één gedachte: hij wil dé versie van de Metaverse gaan bouwen, zoals hij net als bij sociale netwerken de dominante partij gaat worden. Met Facebook is hij afhankelijk van advertentie-inkomsten (98 % van Facebook ’s inkomsten bestaan uit advertenties), in ‘zijn’ Metaverse kan hij echter fors gaan verdienen aan fysieke producten (à la Amazon) of applicaties (à la Apple). Voilà, Facebook ‘s afhankelijkheid van advertenties in één keer opgelost!

Maar er zijn meer kapers op de kust. Het bedrijf Sandbox heeft al een Metaverse operationeel en verleidde rapper Snoop Dogg alvast een mansion te bouwen in hun Metaverse. Kunnen de fans lekker naast hem een plot aanschaffen met crypto’s. En ook topmerken als Adidas en Gucci investeren kennelijk in deze Metaverse. De avatars zien er nog een beetje klungelig uit, maar in ieder geval krijg je het gevoel dat Facebook hier niet een ‘free’ ride gaat krijgen.

Vraag is wie hier nu allemaal op zit te wachten. Het geheim zit hem misschien in de droge constatering van één van de vele deskundigen, professor Charlie Fink: in de Metaverse moet je vooral kunnen doen wat je niet kunt in de echte wereld. Misschien kan ik dan toch die hike in de Himalaya doen!

Tarra Thiessen - Gustaf

[Door Erwin Blom]

SXSW begon ooit als muziekfestival, daarna kwam er film bij en daarna weer internet en aanverwante digitale ontwikkelingen. Qua grootte nam SXSW Interactive het de afgelopen edities over. Naar verluidt waren er op de laatste editie zelfs meer dan 200.000 mensen? Dat lijkt me wel heel veel, maar druk was het.

En druk is het nu helemaal niet. Bij Interactive waren er misschien 1/3 van het normale aantal bezoekers, als die er al waren. En bij muziek voelt het nu ook enorm rustig. De wereld moet nog op gang komen, mensen kijken de kat nog uit de boom. 

Ik zal dit notitieblok gebruiken voor korte beschrijvingen van de optredens die ik zag.

Dag 1

• Yard Act. De British Music Ambassy is van locatie veranderd. Weg van Lattitude naar Cedar Street Courtyard. Een grotere plek. Yard Act is voor mij een kruising tussen de Gang Of Four en The Fall, maar dan natuurlijk in een hedendaagse jas. Het debuutalbum is overal heel enthousiast ontvangen. Maar live viel het mij tegen. Een paar heel goede nummers, maar het tempo werd steeds uit de set gehaald door ellenlange verhandelingen van de zanger.
• Jamie Webster. Jamie Webster kon voor mij niet lang genoeg praten. Dol op zijn platte Liverpoolse accent. Webster maakt heel klassieke Britse pop met als basis zijn acoustische gitaar en aanstekende melodieën. Ik zal het zelf thuis niet snel opzetten, maar hier werkte het heel goed. Met mooie covers van Talking Heads en Creedence Clearwater Revival tot besluit.

Dag 2

• Malin Pettersen. De Noorse Ilse de Lange? In ieder geval nam ze een plaat in Nashville op en specialiseert ze in country. Best verwarrend country uit Noorwegen, maar ze doet het goed. Ik ken het genre onvoldoende om hier echt over te oordelen, maar het Amerikaans publiek was ook enthousiast.
• Gustaf. Uit Brooklyn. Van de school van Bodega. Een kruising tussen Gang Of Four (Daar zijn ze weer, invloedrijke band! En ze speelden hier ook nog in de bijna complete1980 bezetting, maar dat wist ik helaas niet) en B52’s, maar dan van nu. 4 meiden / 1 jongen. Energiek, swingend en heel goede frontvrouw. Echt heel goed. Ik heb ze zelfs twee keer gezien en ook de tweede keer was het heel goed! 
• Enumclaw. Ik heb weinig met grunge, maar het optreden van deze band uit Tacoma werkte heel goed. Meer Nirvana dan Soundgarden zeg maar.
• Yard Act. Ja, weer! Ik besloot ze nog een kans te geven. Want de plaat is te goed om na één show te zeggen 'da's niks'. En dat is maar goed ook. Want dit optreden was super. Compact, bevlogen, opwindend.
• Gustaf. Ja, ook die weer. 's Middags zag ik ze met Yard Act op een gratis evenement van Paste Magazine. Voor wie SXSW niet kent: er is een officieel avondprogramma waar je een SXSW badge voor nodig hebt, maar overdag wemelt het van de voor iedereen toegankelijke bijprogramma's. En bijna iedere band doet meerdere optredens in zowel het hoofd als het bijprogramma. Gustaf speelde 's avonds in het officiële programma in Augustine. DIY Magazine was de curator. En weer was Gustaf super. Die energie, die dansbaarheid. Ga ze live zien wanneer het kan. 
• Baby Queen. Ze maakt poptunes waar ze de hitparades mee wil veroveren en misschien ook wel kan veroveren. Maar nog niet, als ik Spotify zo bekijk. Het is wel echt goede pop, vind ik. Ik weet niet of het zo is, maar het klinkt alsof het met een Zweedse topproducer is geschreven. Klaar voor nummer 1. Maar als je optreedt na een hele goede live band (Bodega) is een backingtrack met daarover zang en gitaar wel wat mager. Maar ze zong goed en is een goede entertainer. 
• Priya Ragu. Op SXSW wisselen de artiesten elkaar in heel hoog tempo af. Er is niet veel tijd voor meer dan een 'line check' ('komen alle signalen wel binnen'), een echte soundcheck zit er niet in. Als je dan een grote band hebt met veel electronica, gaart er snel wat fout en loopt het programma snel uit. Gelukkig wist Priya Ragu zich snel over het aanvankelijke sjaggerijn heen te zetten. De met electro beats verrijkte R&B is niet mijn kopje thee, maar ik snap waarom er in Engeland veel van deze groep verwacht wordt.
• Self Esteem. Maakte volgens veel Britse media het beste album van 2021. Maakt ook muziek die voor de massa moet zijn. Maar net als Baby Queen is ze daar nog lang niet. Ik schat dat er 100 mensen echt voor Self Esteem waren gekomen. Was live wel heel goed met twee backing singers / dancers. Verder drums / keys / bas.

Dag 3

• Working Men’s Club. Ik hou wel van de muziek. Ergens tussen de vroege electronica van de new wave en de house van 1988, maar verrijkt met gitaren en vocalen. 

  

  Maar als het technisch niet helemaal vlot wordt de zanger chagrijnig en de rest van de band (dat komt bij Britten vaker voor) straalt sowieso uit dat ze er helemaal geen zin in hebben. En als de band er geen zin in heeft, waarom zou ik moeten kijken? Teleurstellend dus.
• Sinead O’Brien. Op zich is er helemaal niks mis met Sinead O’Brien. Als we al niet zoveel praatzang acts hadden gehad.  Ik heb een overkill van het genre gehad. Heb jij dat niet, dan moet je het zeker checken. Of beluister de playlist met praatzang die 3voor12 maakte. 
• Wet Leg. Ik weet niet of er sinds de Arctic Monkeys bands zijn geweest die meer gehyped zijn dan Wet Leg. Nog voor dat ze een volwaardige Britse tour hebben gedaan, verkopen ze hun Amerikaanse tour al uit en komen hier opdraven bij de meest populaire talkshows. En dan moet het debuutalbum in april nog uitkomen. Wet Leg slaat alle fases van andere bands over. Ze beginnen hun bandleven met een complete crew en rijden in plaats van in een oud busje in een sleepercoach rond. Maar de muziek, aanstekelijke pakkende indie pop, is goed en live staat de groep als een huis. De zangeres neemt iedereen met haar goede stem en ontwapenende glimlach iedereen voor zich in. Kijk daar eens naar Working Men’s Club!

  

  

  

  

  

  

(Foto's: Roeland Stekelenburg)

[Door Niels Hansen]

Welke acteur of actrice heeft de meeste Academy Awards gewonnen? Ga met deze vraag in gedachte eens terug in de tijd. Een jaar of 15. Je zit met je vrienden op het terras en deze vraag komt op tafel. Is het Meryl Streep? Of Daniel Day Lewis? Er ontstaat een vermakelijke discussie. Het juiste antwoord komt er uiteindelijk niet. En dat laten jullie zo. Dat is ok. Stel je datzelfde gesprek eens voor, maar dan in het heden. Binnen no-time is het antwoord gegoogeld. Die vermakelijke discussie komt er niet.

Dit voorbeeld kwam voorbij aan het begin van de presentatie ‘The Future of People’ van Jeff Blankenberg, de Chief Technical Evangelist van Amazons Alexa. En met dit voorbeeld overtuigde hij me van het tegengestelde van zijn betoog. 

Hij neemt zijn publiek mee in een wervend verhaal over hoe ons leven beter is als we een persoonlijke ai-assistent tot onze beschikking zouden hebben. Die er altijd is. Speciaal voor jou. En die de meeste van je keuzes voor je maakt. Nooit meer zelf je tandarts afspraak verzetten bijvoorbeeld. Wow, dan houden we allemaal super veel tijd over. ‘It is amazing!’, roept Jeff weer.

Hij noemt allerlei voorbeelden van vooruitgang. En om zijn punt kracht bij te zetten, zocht hij de bevestiging in de zaal: ‘Wie van jullie heeft er wel eens z’n krultang in het stopcontact laten liggen terwijl ‘ie de deur uit ging? Precies, dat is ons allemaal wel eens overkomen. En dat is straks dus allemaal verleden tijd!’.

En het mooie van alles is dat Amazon dat allemaal voor ons kan doen. Als een soort ‘Super App’ (hé dat woord heb ik eerder gelezen op dit blog). Hartstikke veilig natuurlijk. Al ging Jeff op die veiligheid verder niet in, ook niet toen mensen uit de zaal hem vroegen hoe Amazon die veiligheid gaat borgen. Hij stelde de mensen die zich hardop afvroegen wat het effect zou zou zijn als we onze hersenen niet meer hoeven te gebruiken gerust: je kunt zelf bepalen wat je uitbesteedt en wat niet. Jeetje, ze hebben echt aan alles gedacht…

Even terug naar dat terras van 15 jaar geleden. Toen we zelf nog over alles nadachten. En vermakelijk discussieerden. Ergens op dat moment verkochten we massaal onze zielen. In ruil voor behoorlijk betekenisloze services (ik breng het krultang-voorbeeld nog maar even ter sprake) gaven wij de regie van ons eigen leven uit handen. Was dat nou echt zo’n goede deal? En wie heeft de meeste Oscars nou gewonnen?

[Door Gerard Dielessen] 

Daar was ie dan plotseling gisteren: Mark Zuckerberg. Oprichter van Facebook in 2003. En inmiddels de baas van Meta. Het nieuwe moederbedrijf van het populaire sociale medium. De Zuck was niet live aanwezig op het podium van SxSW, maar werd via een digitale verbinding ondervraagd door Daymond John. 

Voordat John zijn eerste vragen kon stellen wilde Zuckerberg eerst zijn medeleven betuigen met de slachtoffers van de oorlog in de Oekraïne. Helemaal oprecht kwam dat wat mij betreft niet over via de grote schermen in Ballroom D van het Austin Convention Center. Hij liet weten er alles aan te zullen doen om ‘zijn systemen’ open te houden voor de mensen daar, zodat ze de wereld kunnen laten weten wat er gebeurt. 

Verder geen woord over de mogelijke bijdragen die de algoritmes van Meta/Facebook (en de andere techbedrijven) leveren aan de afschuwelijke gebeurtenissen in het Oosten van Europa. Ook Daymond John was daar verder niet in geïnteresseerd. 

Na een paar minuten kreeg Zuckerberg alle ruimte om zijn vlot lopende verhaal over de ontwikkeling van zijn Metaverse over de aanwezigen uit te storten. In historisch perspectief: eerst was er alleen maar tekst, daarna de foto’s en vervolgens de video’s en nu dan een hele fascinerende nieuwe wereld, zo declameerde hij. De Metaverse. Mijn oude voorzitter bij NOC*NSF, André Bolhuis, zou al na korte tijd hebben opgemerkt: ‘hij lult als een gieter.’

Ik vond het ongelooflijk dat niet werd ingegaan op de actualiteit. En dat hij niet werd aangesproken op zijn verantwoordelijkheid als baas van een van de grootste techbedrijven die, zo staat inmiddels wel was, een voorname bijdrage leveren aan het verspreiden van misinformatie. 

Een paar uur eerder vond in dezelfde ruimte een fascinerende discussie plaats tussen Phillipijnse  Nobelprijswinnaar en journaliste Maria Resse , Peter Pomerantsev van het Agora Institute Johns Hopkins Institute met Stephen King, CEO van Luminate over de vraag: How to Stand Up to a Dictator. Uiterst actueel natuurlijk. Maria Resser sprak ons toe via het scherm omdat ze van haar regering haar land niet mocht verlaten. Er lopen zeven aanklachten tegen haar. Dat weerhield haar niet om zeer scherpe woorden te gebruiken over de wijze waarop in toenemende mate autocratische leiders, dictators, hun bevolking proberen te onderdrukken en te verhalen over de bedenkelijke rol die de techbedrijven daarbij spelen. Strateeg Pomerantsev sprak zelfs over een ‘wave of dictatorship’ die op ons af komt. Na de succesvolle democratische omwentelingen van de tweede helft van de 20ste eeuw kijkt hij met veel zorg naar  de uitkomsten van komende verkiezingen in veel landen, zoals de Phillipijnen, Brazilië etc. 

Maria Resse proclameerde dat van de ‘integriteit van de feiten’ inmiddels geen sprake meer is  doordat misinformatie in veel landen wordt gestuurd door machthebbers die bepaald niet opereren op basis van integere democratische waarden. Ze maken dankbaar gebruik van de sturende algoritmes van de grote techbedrijven. Platforms are killing the facts, zo oordeelde Maria Resse scherp en hard vanuit haar huis in Manilla.

Ze benoemde vervolgens drie pijlers op basis waarvan het tij gekeerd zou kunnen worden. Drie pijlers waar veel energie en overtuiging in moet worden gestopt om ze te kunnen inzetten tegen  de opkomende ‘golf van dictators’:

• Tech

• Journalistiek

• Communities

Wat de eerste betreft hebben de techbedrijven, volgens Resse, de slag om de distributie gewonnen van de journalistiek, waarmee de impact van onafhankelijke en kritische berichtgeving helaas behoorlijk enorm heeft ingeboet, terwijl dat juist nu zo belangrijk is. 

Heel belangrijk vindt ze ook de ontwikkeling en stimuleren van burgerbewegingen in de strijd tegen de opkomende autocratieën. Samenwerkingen tussen de kerk, mensenrechtenorganisaties, vrijwilligers, maatschappelijke organisaties en zo. 

We gaan het allemaal zien in de komende tijd. 

Aan het einde van deze SxSW-sessie vroeg Stephen King zowel aan Maria Resser en Peter Pomerantsev wat ze aan Mark Zuckerberg zouden willen vragen. Hij zou immers later op de dag (virtueel) op hetzelfde toneel verschijnen. 

Ik parafraseer hun opmerkingen maar even: hem aanspreken op zijn verantwoordelijkheid. Inmiddels weten we dat dat niet gebeurde. 

Verbijsterend en heel jammer dus. Het laad de verdenking op zich dat de baas van FB daar vooraf afspraken over heeft gemaakt met de organisatie. Teleurstellend en een gemiste kans.

Over onafhankelijke en transparante journalistiek gesproken.

The Refresh van Insider heeft een mooie vernieuwende podcastvorm: "Hosts Rebeca Ibarra and Dave Smith bring you realtime news, updated when it happens. It's fresh like live radio, but on your schedule like podcasts." Op SXSW vertelden ze over het concept en de achterleggende techniek van Spooler.

Voor wie met nieuws bezig is en de podcastluisteraar wil bereiken, kan het medium frustrerend zijn. Want net als een krant of een tijdschrift is een podcast gedateerd als ie uit is. Dat is voor veel genres geen probleem, maar voor nieuws podcasts wel. Insider heeft hier met Spooler wat op gevonden. 

Het concept is als volgt. 

Een nieuwsuitzending bestaat uit allemaal verschillende segmenten. Die segmenten worden los van elkaar opgenomen, maar ververst als er nieuws is. Zo krijg je altijd de meest actuele uitzending te horen als je op de site van The Refresh op play klikt. En het kan zijn dat de redactie als jij luistert de volgorde veranderd heeft, of nieuwe segmenten heeft toegevoegd en oude heeft weggegooid. Maar het idee is dat jij altijd een actuele uitzending kunt beluisteren, maar op een moment dat het je uitkomt.

Voor de mensen die de techniek achter podcasts kennen, snappen dat dit makkelijk op de website van Insider kan, maar niet in een gewone podcastspeler. Want dan download je feitelijk een mp3-file. En die kun je niet zomaar laten vervangen. De mensen achter Spooler zien dat als de beperking van de huidige techniek en zeggen de lobby te hebben ingezet om hier wat aan te veranderen. Voor nu verversen ze 6 keer in de morgen tot 'the final edition' verschijnt.

Er zitten meer mooie elementen in de techniek van Spooler. Bijvoorbeeld zorgt de dienst dat de verschillende segmenten die overal vandaan kunnen komen dankzij slimme techniek naar elkaar toegetrokken worden qua geluidsniveau, qua klankkleur en meer. Maar ook kun je aan je programma meegeven welke muziek eronder gemonteerd moet worden. Of welke loop tijdens bepaalde segmenten te horen moet zijn. De computer gaan aan het werk als de segmenten tot één geheel gesmeed moeten worden en laat het klinken alsof er een lange montage aan vooraf is gegaan.

[Door Lara Ankersmit]

Ook het panel met NY Times, Fortune Magazine en Conde Nast startte met: ,,ik wil even zeggen dat ik zo blij ben om weer in een ruimte te zijn met andere mensen’’ (ik weet niet meer wie dit zei, maar het lijkt inmiddels een standaard openingszin). Daarna ging het vrij snel over alle aspecten van product in de newsroom. Het was -voor mij- eigenlijk wel een feest van herkenning. Ook deze vrouwen hebben elke rol met onduidelijke job titels gedaan in digitaal. Fast forward is ‘ons’ werk te vatten onder ‘Product’ en worden de product teams geaccepteerd (of getolereerd) op redacties.

 Product omvat eigenlijk alles wat met eindproduct voor de lezer/kijker te maken heeft. En intern is het een combinatie van audience management, tech, journalistiek en de business. En daar dan compromis en gezamenlijke doelen in te vinden. D.m.v. het vinden van een gezamenlijke taal, heeeeel veeeeel bruggen bouwen, design thinking sessies, etc.

Het nieuws gaat over de informatie, het product gaat ook over hoe bereik je je publiek en via welke techniek en kanalen. Ook werkwijze, tools en data voor journalisten worden door deze relatief nieuwe teams op redacties opgepakt.

Traditioneel zijn de product mensen vanuit tech gestructureerd en data gedreven. Een mix met de chaos van een nieuwsredactie is de lol en de uitdaging van deze vrouwen in hun dagelijkse werk. Waar we in Nederland vaak jaloers kijken naar mediabedrijven als o.a. NY Times, is het toch fijn om te horen dat ook zij dezelfde struggles hebben als het gaat om innovatie, productontwikkeling als waar wij mee te maken hebben.

[Tekst: Erwin Blom; foto's: Roeland Stekelenburg]

Wat ik me hier op SXSW pas realiseer. Als band heb je ieder optreden contact met je publiek, krijg je hopelijk in de vorm van applaus, dansen en springen terug wat je er in hebt gestopt. Rechtstreekse feedback. Hetzelfde geldt voor een theatermaker. Maar dit gaat niet op voor wie in de film actief is. 

Als filmmaker of acteur hoor je of er veel of weinig mensen een kaartje hebben gekocht. Daar meet je je succes aan af. Maar waar je als band ook een goede avond kan hebben met een matig gevulde zaal omdat het publiek enthousiast is, heb je dat effect met een presentatie op het doek niet. 

Daarom zijn premieres zo belangrijk, snap ik nu pas. Dat zijn de weinige momenten waarop je als maker rechtstreeks contact hebt met je publiek. En dus komt de halve cast van Seriously Red uit Australië overvliegen om te zien hoe hun film valt. En staan er wel 40 makers op het podium na het zien van 9 korte films. 

En neemt regisseur Halina Reijn 5 hoofdrolspelers mee van haar film Bodies, Bodies, Bodies. In de zomer verschijnt ie pas in de bioscoop, maar gisteren werd haar al duidelijk dat ie goed bij het publiek valt. 1200 SXSW bezoekers waren zeer enthousiast over de film waar zoals de titel al zegt slachtoffers vallen met een mooi verrassend slot.

En Reijn deed dit enorm goed. Soepel Amerikaans pratend, de woorden van haar publiek ('amazing') overnemend, kort en krachtig enthousiast formulerend. Aan de aftiteling te zien is dit een op en top Amerikaanse productie met Reijn als vreemde internationale eend in de bijt. Heel knap om dat voor elkaar te krijgen. 

Als de reacties van gisteren maatgevend zijn, dan is Reijn tevreden gaan slapen en kijkt ze met een gerust hart naar het moment dat de film in de bioscoop komt. 

Ook daar is een premiere belangrijk voor. 

[Door Gerard Dielessen]

Wat zijn die Scandinaviërs toch heerlijk nuchter. Dat bleek weer eens tijdens een onderhoudende SxSW discussie Think like a (Nordic) Futurist. Al sinds 1975 kom ik bijna jaarlijks in Scandinavië. Vooral Noorwegen. Wat mij betreft verreweg het mooiste land van het rijtje Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken en IJsland. Ik heb zelfs een wandelgids geschreven over Noorwegen: Het Land van de Zon in de Nacht. De overweldigende natuur, het buitenleven, de ruimte en het klimaat maken van de Scandinaviërs een bijzondere soort. 

Rustig, authentiek, bedachtzaam, vaak wat afhoudend, maar toch ook heel aardig. 

Onder leiding van de wederom in uitstekende vorm verkerende Amy Webb ging het niet zozeer over alle Noordse innovaties die ons wellicht te wachten staan, of hoe Nokia ooit de belangrijkste aanbieder was van mobiele telefoons. Nee, het ging vooral over de cultuur van deze landen in het Noord-Westelijke deel van Europa.

Vol ongeloof, met gevoel voor understatement, goed voorbereid en met humor interviewde Webb de drie Scandinaviërs in het panel over waarom de ‘Nordics’ op vele terreinen toch zo succesvol zijn. Dat bleek hem toch vooral in de culturele achtergrond te zitten. Al de genoemde landen blijken min of meer over hetzelfde DNA te beschikken. Zelf vind ik dat Finland het buitenbeentje is van de Noordse coalitie. Dat zal ook met de tal hebben te maken, die meer aan het Slavisch is vastgehaakt. 

Ik heb de belangrijkste cultuur eigenschappen voor de goede orde maar eens even op een rijtje gezet. Eigenschappen die ook maatgevend zijn voor de wijze waarop daar invulling wordt gegeven aan, zeg maar, het Noordse leiderschap:

• Er wordt gewerkt op basis van een groot onderling vertrouwen. Dat is toch wel de belangrijkste eigenschap.

• De organisaties zijn plat. 

• Nuchter.

• Samen. Op elkaar aangewezen.

• Medewerkers werken met een grote eigen verantwoordelijkheid op basis van dat vertrouwen.

• Dus ruimte voor eigen initiatief, innovaties.

• Bureaucratie is niet gewenst en wordt zoveel mogelijk uitgebannen. Geen micromanagement.

• Vrouwen, veel vrouwen op belangrijke posities. Ook in de top!

• Iedereen betaalt ongeveer 50% belasting, maar daarvoor krijg je ook iets. Gratis onderwijs, goede gezondheidszorg, goede privé/werk balans, anderhalf jaar vrij na de geboorte van en kind en zo meer.

• Hoog opleidingsniveau.

• Goede salarissen. De CEO verdient nauwelijks meer dan een medewerker. De vergoedingen zijn bovendien transparant voor iedereen.

Stuk voor stuk eye openers voor al die Amerikanen in de zaal. Je voelde de verbazing. Mede dank zij Amy Webb uiteraard.

Mooi en ook leuk om tijdens SxSW een cultureel inzicht te krijgen vanuit een bepaald deel van de wereld.

Dat zou best meer mogen, zodat er ook vergelijkingen kunnen worden gemaakt. En kan worden vastgesteld in hoeverre de ene cultuur succesvoller is dan de andere en waarom. Misschien een idee voor SxSW23.

[Door Oege Boonstra]

South by South West heeft een magische klank bij me gekregen. De vele lyrische terugkoppelingen van alumnus Roeland Stekelenburg deden me besluiten dit jaar ook naar Austin af te reizen. En het moet worden gezegd: er zijn hier geweldige presentaties die inspiratie en vele nieuwe inzichten bieden. Als het nu gaat om de Provocative Predictions van Scott Galloway, de Tech Trends van Amy Webb (die regelmatig opduikt bij andere discussies en daar altijd een feest van maakt) of de Non-Obvious Megatrends van Rohit Bhargava, vele inleidingen/presentaties zijn intrigerend om naar te luisteren. Inspirerend, zoals SXSW bedoeld is.

Maar het moet ook maar worden gezegd: er is ook enorm veel bagger op dit festival te vernemen. De vele honderden discussies die veelal slecht zijn voorbereid, oninteressante onderwerpen bevatten of ten onder gaan aan het narcisme van de presentatoren is ook legio. De kroon werd gisteren gespannen door ene Ann Hiatt, die werd aangekondigd als multiple Board Member die jaren had samengewerkt met Jeff Bezos en Eric Schmidt. Er waren toch zo’n 200 congresgangers op haar presentatie afgekomen en ook mijn vrienden Hans en Gerard waren aanwezig. Ann had in de eerste 5 minuten al 200 keer het woord ‘ik’ in de mond genomen en kwam vervolgens ook nog met een discours over de Pareto analyse, waarbij ze deed alsof ze deze formule zelf had ontdekt. Hans, Gerard en ik keken elkaar nog een keer aan en zijn na 12,5 minuut vertrokken. Helaas gebeurt dat wel iets te veel op SXSW, waar kwantiteit belangrijker lijkt dan kwaliteit.

Gelukkig zijn er ook veel parels op de conferentie, waaronder de discussie over Cyber War tussen Jonathan Reiber en Nicole Perlroth, die met grote autoriteit spraken over cyber veiligheid. En er is ook nog het Filmfestival, waar gisteren de nieuwe, opmerkelijke film van Nederlandse regisseur Halina Rijn (Bodies, Bodies, Bodies) een ovationeel applaus kreeg. En er is het vooruitzicht van een boekpresentatie annex concert van Dolly Parton op het Music Festival aanstaande vrijdag. Het is goed toeven in Austin ……

[Tekst: Gerard Dielessen; foto's: Roeland Stekelenburg]

Altijd al heb ik bewondering gehad voor klokkenluiders. In mijn periode als hoofdredacteur van de actualiteitenrubriek NOVA (nu Nieuwsuur) hebben we heel wat onrechtvaardigheden kunnen publiceren omdat mensen bereid waren hun verhaal aan de redactie te vertellen, waarmee we dan verder aan de slag konden. Vaak kwamen die mensen, klokkenluiders, dan in de problemen omdat ze bereid waren het algemeen belang te laten prevaleren boven hun individuele belang of het belang van hun organisatie. Heel moedig.

Gelukkig is er nu in Nederland een zogenoemd Huis voor Klokkenluiders, die op z’n minst iets van bescherming en ondersteuning biedt aan klokkenluiders. 

Tijdens SxSW trok wel een hele bijzondere klokkenluider de aandacht. Frances Haugen: The Facebook Whistleblower. Voormalig product manager van Facebook. Vorig jaar deelde de van origine jurist tienduizenden interne Facebook documenten met de Securities and Exchange Commission en de Wall Street Journal en werd daarmee op slag een van de bekendste klokkenluiders ooit. 

Op het podium van het Austin Convention Center deelde ze haar ervaringen over haar tijd bij Facebook en die waren bepaald niet mals. Een inzichtelijk verhaal, haar verhaal natuurlijk, waarin ze vertelde hoe Facebook in haar ogen in zo’n twintig jaar tijd veranderde van een gezellig sociaal medium voor vrienden en familie naar een verwerpelijk medium dat alle ruimte biedt aan radicale groepen met extreme opvattingen. De algoritmes en zelflerende machines zorgen ervoor dat groepen waarin allerlei vooroordelen tegen de samenleving de boventoon voeren exponentieel groeien. 

Haar oordeel is hard als ze kort en krachtig een opsomming geeft van wat er allemaal mis is en gaat bij FB, ondanks het feit dat moderatoren alle posts in de gaten houden.

• Het modereren van de berichten in dergelijke groepen is niet effectief.

• Het modereren zorgt niet voor een bijdrage aan een diverse wereld.

• Het modereren leidt af van echte oplossingen die bijdragen aan de vrijheid van meningsuiting.

Samengevat: de algoritmes zorgen voor misinformatie en hebben daardoor grote maatschappelijke en politieke consequenties voor de samenleving. Bijvoorbeeld bij verkiezingen. Een aantal keren geeft ze aan dat Facebook in zijn stormachtige ontwikkeling een groot probleem heeft, maar daar niets aan doet. Facebook is een gesloten systeem. Niemand kan beschikken over de inhoudelijke representatieve data. 

Dan toont ze een veelzeggende tekst op het grote scherm:

Meta/Facebook gives the most reach to the most extreme ideas.

En direct daarna: Facebook tried to make its platform a healthier place. It got angrier instead.

Als langjarig (beperkt) Facebook gebruiker heb je tijdens de presentatie van Haugen even het idee dat het Facebook allemaal is overkomen. Dat bedenker Mark Zuckerberg eigenlijk best goede intenties had toen hij op 28 oktober 2003 het platform optuigde.

Maar dat ze daar in Palo Alto de controle zijn kwijtgeraakt omdat het monster zich in de loop van de tijd zelf creëerde en niet meer was en is te houden. 

Maar zo zit het toch echt niet volgens Frances Haugen. Het is bewust beleid om zoveel mogelijk mensen op de wereld te bereiken en daarmee ook zoveel mogelijk geld te verdienen. Van het  zogenoemde ‘censorship’ komt niets terecht. De plek waar de mensen als moderator bij Facebook werken heet niet voor niets de ‘Traumafloor’ bijvoorbeeld. 

Volgens de bekende Whistleblower is het niet moeilijk om met een paar eenvoudige aanpassingen aan het platform de juiste ethische en morele balans te vinden. ‘Put a Human in the Loop’, is haar eerste en belangrijkste advies. Daarmee krijgen mensen het voor het zeggen in plaats van machines. Transparantie, interne discussie en reflectie zou onderdeel van de interne bedrijfscultuur moeten zijn. En er moet, met name in de VS regelgeving komen. Zo simpel is het, volgens de klokkenluidster.

Frances Haugen is bepaald niet optimistisch dat dat gaat gebeuren. Laat staan snel. Facebook is omzet gedreven. Money driven. Dat is het waar het uiteindelijk om draait. En dat laat niet toe dat interne discussie is of kritiek mag worden geleverd. Van outside in thinking, of het juiste morele kompas is geen sprake. 

Eerder al was ik verbijsterd na het zien van de Netflix documentaire The Social Dilemma, waarin zeer gedetailleerd werd uitgelegd wat de echte bedoelingen zijn van FB. Of, om het maar eens eufemistisch uit te drukken: Facebook is niet bepaald een digitaal platform waarmee we een betere wereld creëren. Het is een machine waarmee vooral zo veel mogelijk geld moet worden verdiend. 

Na het overtuigende en inspirerende betoog van Frances Haugen heb ik besloten om mijn FB-account op te gaan heffen. The Fear of Missing Out ga ik vast overleven. Je hebt immers principes en vaste lasten.

• “Take arms against the sea of troubles”. 
• “Greatness thrust upon him.” Ja toch?
• “Technology is like an edge in the hands of a mass murderer - Einstein (?)
• Alex Colville: Horse and Train (schilderij)
• “You have to leave the campsite the way we found it.”
• “Dream the impossible dream” - Don Quichot
• “Inspire a generation.”
• “Quitters never win; winners never quit.”
• “To thine own self be true” - Shakespeare, Hamlet
• “The only thing we have to fear is fear itself.”
• “Knowing yourself is the beginning of all wisdom” - Aristoteles 
• “You can’t always get what you want” - The Rolling Stones
• “True humility is not thinking less of yourself; it is thinking of yourself less” - Brene Brown
  

En op dit punt in de presentatie ben ik helaas afgehaakt. Excuses daarvoor. Verder ook niet gehoord hoe we de grote problemen in de wereld gaan oplossen.

[Door Hans Anker]

Met de manipulaties rond Brexit en Cambridge Analytica nog vers in het geheugen ligt de vraag op ieders lippen bestorven: hoe beïnvloedt nieuwe technologie verkiezingen? Daarvoor betreedt de Katie Harbath, oud-directeur van de 30-koppige election unit van Facebook, het toneel. Zij bezocht in die rol tientallen landen. Gaat Facebook dan eindelijk met de billen bloot?

Katie kan het zelf nog maar nauwelijks geloven. De komende drie jaar wemelt het in de hele wereld van de verkiezingen. Op een wereldkaart heeft ze netjes alle landen ingekleurd. Van de Verenigde Staten tot Australië en van Brazilië tot India. Overal verkiezingen, zo ver het oog trekt.

Veertig minuten heeft Katie nodig voor haar presentatie, zo leest ze vooraf voor op haar iPad. Ze snottert, gelukkig is het geen Covid. Wel heeft ze moeite met de ademhaling, een kleine mediatraining lijkt geen overbodige luxe. Twee identieke alinea’s worden moeiteloos achter elkaar opgelepeld. Toen had Katie het zelf ook door. 

Wat was aangekondigd als een blik op de toekomst blijkt vooral een eindeloze behandeling van het verleden. Het niveau van de gemiddelde krantenlezer wordt niet aangetikt.

Snel doorlopen dus.

[Door Hans Anker]

Met zijn voltallige zes voeten en vier inches (1.93m) vleit hij zich neer in een van de twee spierwitte conferentie-fauteuils. Langzaam spreidt hij de benen, als een giraffe die zich laaft aan het koele water van een tropische plas. Hij legt zijn armen te ruste op de stoelleuningen, de vingers netjes gedrapeerd over de randen. Gekleed in sullige vrijetijdskleding, bruin jasje met licht overhemd, ongepoetste donkerbruine schoenen. Wie is deze Beto O’Rourke? En gaat deze man werkelijk geschiedenis schrijven in november? Is dit het wapen waarmee de Democraten de huidige Texaanse gouverneur Greg Abbott van de troon gaan stoten? In gesprek met Evan Smith (Texas Tribune).

‘Greg Abbott is a thug.’ Pardon? Abbott een misdadiger? O’Rourke – beter bekend als Beto – gaat er vanaf acquit met gestrekt been in. ‘Greg Abbott is an authoritarian and a thug’. En dan te bedenken dat gespreksleider Evan Smith (zijn stijl doet, heel aangenaam, denken aan de eerbiedwaardige journalist Chris Wallace) nog maar nauwelijks een woord heeft uitgebracht. Heel beleefd heeft de journalist van de Texas Tribune de suggestie opgeworpen dat deelname van een Democraat aan Texaanse gouverneursverkiezingen neer zou komen op het omhoog rollen van een hele grote steen op een hele grote heuvel. 

Een mission impossible dus.

Maar Beto is een man met een missie. In 2018 leek hij lange tijd op weg om Ted Cruz, Trumps opperbruinneus, een enkele reis naar het Republikeinse hiernamaals te bezorgen. Op de meet kwam de ongelukkige Democraat net een neuslengte tekort. Alle 254 counties in Texas had hij bezocht. ‘Dit is de Democraat die de meeste stemmen ooit in Texas heeft behaald’, meldt Smith met professionele blijmoedigheid. Slechts 215.000 stemmen kwam hij tekort, een marge van 2.6%, zeer verdienstelijk voor een Democraat en een verdere aanwijzing dat de Lone Star State langzaam van kleur verschiet. De laatste keer dat een Democraat hier in een statewide verkiezing werd gekozen was in 1994.

Officieel leidt Beto een burgerrechtenorganisatie, maar zijn echte beroep is eeuwige verkiezingskandidaat. In de huidige verkiezingscyclus doet hij een gooi naar het gouverneurschap, de springplank die George W. Bush ooit naar het Witte Huis bracht. De Democratische voorverkiezing heeft hij al glansrijk gewonnen. Nu denderen de paarden Beto en Abbott naar de finishlijn in november.

Met zijn ranke fysieke gestalte heb je niet het gevoel dat Beto sterk genoeg is om zijn Republikeinse opponent dodelijk te verwonden. Fysiek lijkt de man uit El Paso een Bobby Kennedy die een paar keer door de wringer is gehaald. Beto’s zachte karakter lijkt hem al twee keer noodlottig te zijn geworden: zowel bij de Senaatsverkiezing van 2018 als bij Beto-for-president in 2020. Die laatste exercitie is als een soufflé in elkaar gezakt, drie maanden voor het uitbrengen van de eerste stem gooide hij de handdoek al in de ring.

Maar Beto heeft geleerd van zijn ervaringen.

‘Greg Abbott is a thug.’ Zo incompetent was deze man, stelt Beto fel, dat hij in februari bij winterstorm Shirley er niet eens in slaagde de lichten aan te houden in Houston, nota bene de energiehoofdstad van onze planeet. Ondertussen legde de vermaledijde gouverneur de energiebedrijven geen strobreed in de weg toen die in vijf dagen maar liefst 11 miljard dollar woekerwinst binnenharkten – door gas te verkopen voor 200 keer het gangbare tarief. Gewone Texanen betaalden het gelag. Meer dan 700 mensen vonden de dood – ‘doodgevroren in hun huizen, op straat, in hun auto's, dezelfde mensen die nu tientallen miljarden dollars betalen voor de schade aan hun huizen.’ Beto: ‘Abbott heeft geen cent teruggevorderd. Vind je het gek? Hij ontvangt miljoenen dollars aan campagnebijdragen van dezelfde oligarchen’. 

‘The governor did not do shit.’ 

Ik kan mij niet herinneren eerder een Amerikaanse politicus, in een land waar elk onvertogen woord op hoge toon wordt weggebleept, zo unverfroren te zien uithalen. Best verfrissend. Maar ook makkelijk in een thuiswedstrijd, want dit is per slot van rekening de liberale enclave Austin. De dubbele ontkenning is trouwens een subliminal knikje naar de zuidelijke kiezer. Zo praat men hier graag.

Campagnestrategen weten: in een verkiezing gaat het om het definiëren van jezelf, je tegenstander en de race. Wie zich door anderen laat definiëren is de klos. Team-Beto heeft overduidelijk besloten dat – in ieder geval in deze fase van de strijd – gouverneur Abbott zo veel mogelijk moet worden gesloopt. Dat omvat meer dan het aantrekken van een paar bokshandschoenen. Dit is meer de afdeling klauwhamer, kloet en cirkelzaag. Alles is geoorloofd om de negatieve waardering (in campagnejargon: the negatives) van Abbott verder op te drijven. Op het oog lukt dat heel aardig. Meer zekerheid bieden de interne peilingen van Beto, maar die krijgen wij gewone stervelingen natuurlijk niet te zien.

Beto’s betoog is opmerkelijk feitelijk, gelardeerd met onrustbarende statistieken en talloze proof points (complimenten voor zijn opposition research team). Heel bewust blijft hij weg van verontwaardiging, traditioneel een moeilijke emotie in politieke campagnes. Liever omarmt hij de emotie van strijdbaarheid: als de onvermoeibare advocaat in de rechtszaal die de jury wil overtuigen dat de verdachte echt schuldig is. Die rol lijkt hij met succes te vervullen.

‘In Texas is het makkelijker om een wapen te dragen dan een stem uit te brengen’ legt Beto uit. Want wie een wapen aanschaft heeft geen last van background checks. Wapens die volgens Beto, heel belangrijk, steeds vaker worden gebruikt voor het neermaaien van politieagenten. Dan volgt een schop tegen de linkse schenen van Alexandria Ocasio Cortez: ‘Stop met die bullshit als ‘defund the police’.’ Zo verwerft Beto belangrijke bonuspunten bij het overwegend conservatieve Texaanse electoraat. Ik slaak een zucht van verlichting: hier had de liberaal georiënteerde Beto gemakkelijk de verkeerde afslag kunnen nemen. Gelukkig houdt hij koers.

Gespreksleider Smith houdt vol: ‘Meneer Beto, hoe zit het nou, gaat u die wapens van de mensen nu afpakken of niet?’. Beto: ‘Evan, geen enkele burger heeft een AK47 nodig’. Het progressieve publiek smult. ‘Ik wil ook het tweede amendement (om wapens te dragen, HA) ook beschermen’. En daarmee is het tijd voor een gratis tip voor Beto: graag in de omgekeerde volgorde spreken. Eerst zeggen dat je het tweede amendement beschermt, daarna pas de AK7’s. Anders raak je je publiek kwijt nog voordat je bij de AK7’s bent aangekomen. De Avtomat Kalashnikov 47 is trouwens van Russische makelij, wellicht dat daarmee ook nog iets aardigs kan worden gedaan.

En president Biden, is die eigenlijk wel een haar beter dan Trump? ‘Nou, hij heeft in ieder geval geen kinderen in kooien opgesloten bij de grens’, antwoordt Beto gevat. ‘Maar Evan, deze race gaat niet over Biden of Trump, maar over Greg Abbott. This one is on us, Texans.’ Zo trekt Beto vakkundig de lont uit de vraag of hij afstand neemt van Biden. Een lastige klip vakkundig omzeild.

Vergeet Bobby Kennedy en de wringer. Alles bij elkaar lijkt Beto nog het meest een kruising van de bedachtzaamheid van Barack Obama en de gladheid van John Edwards, ooit de hoop van de Democraten maar inmiddels in ongenade gevallen. Hopelijk zegeviert Obama in het hoofd van Beto, dan heeft de laatste in november in ieder geval een kans. En als alles vervolgens meezit, komt die steen niet op de maag te liggen maar mooi aan de bovenkant van de heuvel. 

[Door Oege Boonstra]

De Amerikaanse nieuwsorganisaties maakten ooit integraal onderdeel uit van de grote networks. Ze maakten geweldige nieuwsbulletins van het soort dat we in Europa gewend zijn. De networks voeren er wel bij. De eerste grote verandering trad in met de oprichting van CNN, een volledig op nieuws gebaseerde zender die ook nog eens wereldwijd werd gedistribueerd. Sindsdien heeft elke zichzelf respecterende nieuworganisatie wel een eigen nieuwszender ontwikkeld, al dan niet gestimuleerd door een overheid. Deze zenders vonden hun weg naar de consument via de kabelnetwerken, die geen probleem hadden om grif te betalen voor doorgifte van de signalen. Nieuws werd steeds meer een business model, gedragen door de almaar toenemende vraag van de kijker. Velen onder ons zijn nieuwsjunkie geworden, nieuws is wel overal 24 uur per dag beschikbaar.

De volgende stap kon niet op zich laten wachten in het huidige tijdsgewricht. De grote Amerikaanse nieuwsorganisaties besloten recent nieuws te gaan streamen. Dat levert natuurlijk wel problemen op met de kabelaars, die over-the-top concurrentie krijgen van de zenders waarvoor ze veel geld betalen. Maar deze ontwikkeling is niet te stoppen, de nieuwszenders zien een unieke mogelijkheid om ook een jonger publiek te gaan bereiken.

Hier in Austin tijdens SXSW kregen CNN en NBC Universal de gelegenheid deze opmerkelijke stap naar een directe relatie met de consument verder toe te lichten. NBC nieuws is al te zien op zusterbedrijf Peacock en CNN+ gaat op 29 maart live. Waar je zou verwachten dat men dit zou positioneren als de kans om objectief nieuws zo breed mogelijk te verspreiden gingen de presentatoren van deze zender zich te buiten in zelfbevlekking. Woorden als ‘show’, ‘talent’, ‘content’ en ‘celebrity’ voerden de boventoon. Het werd pijnlijk duidelijk dat de Amerikaanse nieuwsorganisaties hun activiteiten beschouwen als een business model. Daar komt nog bovenop dat de kabelnetwerken nieuws nodig hebben, want het blijk naast sport een van de weinige instrumenten zijn om klanten vast te houden.

Wij kunnen het in Europa eigenlijk niet voorstellen, maar hier in de VS is nieuws gewoon handelswaar. Gepresenteerd door ‘celebrities’, die hopelijk nog wel een paar serieuze journalisten achter zich hebben om goede ‘content’ te produceren. Of die onafhankelijk is en gewaarborgd wordt door een helder redactiestatuut, geen woord daarover bij de toch progressieve SXSW.

[Door Hans Anker]

Hoe gaan we elkaar ontmoeten in de metaverse? En waar gaat het dan om? Rechtstreeks vanuit de Hilton, gesponsord door Norton.

Katie Kelly, product manager bij AltspaceVR bij Microsoft, heeft het antwoord: ‘Het gaat er om hoe we mensen bij elkaar brengen als ze in werkelijkheid gescheiden zijn. Of eenvoudiger: de water cooler-ervaring.’ In Nederland: het gesprek bij de koffieautomaat.

Katie heeft eerder in de week een bijeenkomst georganiseerd in ‘haar’ altspace. Driehonderd mensen waren aanwezig – dat het mensen betrof was een vermoeden, het aantal van 300 kon wél worden geverifieerd – elk met hun eigen avatar. Katie weet het zeker: mensen in een rolstoel willen in de metaverse ook zichtbaar zijn in een rolstoel. Haar aandacht richt zich nu vooral op de VR-headset: daar is nog veel werk nodig, weet zij. 

Zachary Drossman, verbonden aan het 5G Lab van Verizon, kiest voor een meer abstracte invalshoek: ‘De metaverse gaat over connectiviteit tussen geografische grenzen’, betoogt hij. Daarin gaan we niet één specifieke manier krijgen waarop we onszelf manifesteren in de metaverse. Er zullen ervaringen waarbij je als mens wil overkomen en ervaringen waarbij je op een andere wijze wil doorkomen.

Helaas vroeg de gespreksleider niet door.

[Door Carlo van Kessel]

In wat voor wereld willen wij leven was de oproep in mijn laatste en ook eerste bijdrage aan het gezamenlijke notitieblok over SXSW 2022. Vandaag is mij duidelijk geworden dat deze vraag relevanter is dan ooit.

Amy Webb presenteerde rap en gedecideerd in een kort uur haar emerging tech trends. De grote zaal in het Austin Convention Center was stijf uitverkocht. 1500 tot 2000 hongerige toehoorders laafden zich aan haar ‘voorspellingen’. Termen als AI, Multiverse, Blockchain en Bio tech passeerden de revue. Amy nodigde ons uit met de boodschap ‘kijk met andere ogen’; repreception is the essence of innovation.’

En wie ben ik dan om Amy tegen te spreken. Op naar een glansrijke toekomst zou je denken met zoveel ook nieuwe technologische mogelijkheden. Maar mijn afdronk van een uur Amy was een andere. JA natuurlijk ze zet het strak weg en JA uiteraard het is een goed onderbouwd en evenwichtig verhaal. Maar ook ontstond er weerstand bij wat ik vond een extrapolatie van ontwikkelingen. En de vraag die vervolgens een uur lang door mijn hoofd spookte was ‘wat zegt dit nu?’ ‘wat vind ik hier nu van?’. En hoe gaan die 1500 mensen naast mij hier nu weg? Blij, hoopvol, bemoedigend of net als ik met een grote onzekerheid en weerstand?

Dat wat kan is al moeilijk te volgen, maar in welke wereld willen wij, wil ik leven is wat daarvoor komt wat mij betreft. Waar ga ik nog over, wie ben ik straks nog, in welke (virtuele wereld) leef ik of mag ik leven, wie heeft mij gevraagd of ik onsterfelijk wil zijn, wie heeft het recht om mijn DNA te verkopen en waarom zou iemand tijdens mijn slaap mijn koopgedrag willen beïnvloeden? Wie bedenkt dat? Zomaar wat vragen die zich snel afwisselen in mijn hoofd.  Amy schetst vervolgens per thema steeds de positieve en de beangstigende scenario’s. Maar in mijn hoofd zijn deze slechts te beantwoorden als we eerst de wezensvraag hebben beantwoord. Als je de wereld voorspelt heb je namelijk ook een verantwoordelijkheid om context te geven aan al deze ontwikkelingen. Zeg maar een maatschappelijk kader om te voorkomen dat we allemaal een tunnel inlopen waarvan we aan het eind zeggen ‘ ja maar dat is niet wereld die ik voor ogen had’. Maak ons bewust bekwaam Amy!!

Graag roep ik op om ons niet te verliezen is wat kan en wat mogelijk gemaakt kan worden. Of zoals Hans Anker mij treffend, na een metaverse presentatie die hij bijwoonde, deelgenoot maakte van het dilemma (mijn woorden Hans) of de vrouw in een rolstoel ook in de metaverse in een rolstoel moest zitten. Soms is het goed om concreet te worden maar nu lijkt het gevaar dat we te snel afzakken naar het instrument.

Wat ik er echt van vind is nog niet zo uitgebalanceerd in mijn hoofd, maar het maakt mij wel onrustig. Niet om wat Amy ter berde brengt maar meer over wat zij niet ter berde brengt. Het is mijn constante pleidooi, laten we bij de mens, onze waarden, beginnen en dan kijken wat de techniek er aan toe kan voegen. Peter Drucker, wie ken hem nog, leerde ons al enige tijd geleden culture eats strategy for breakfast. Een hedendaagse variant kan zijn human eats technology for breakfast.

Goed, na bijgekomen te zijn bij Franklins, one of the most famous BBQ restaurants of the world hier in Austin togen wij naar de opwekkende featured session: CyberWar 2022. Jonathan Reiber interviewde Nicole Perlroth, twee mensen met veel verstand van zaken. Ook wel eens lekker. We werden ruw uit onze SXSW bubbel gehaald en getrokken naar de verschrikkelijke oorlog die zich in de Oekraïne afspeelt. Na afloop was het woord kwetsbaarheid dat sterk resoneerde bij mij.

Na Amy en Nicole bedacht ik mij, waar ga ik eigenlijk nog over? Is mijn autonomie het nieuwe afval? Onverschilligheid ligt op de loer. Laten we samen het gesprek aangaan voordat we de tunnel van ‘overkomen’ ingetrokken worden en terecht komen in een wereld die niet meer over ons gaat.

En dan helpt het mij ook dat ik onlangs het boek De Keuze van Edith Eger heb gelezen. Voor mij het medicijn tegen onverschilligheid. Ik zeg het niet vaak, maar een echte aanrader juist in deze tijd. 

En nu op naar morgen.

[Door Niels Hansen] 

In wat voor wereld willen we leven? Die vraag stelde 'Surgeon General' Vivek Murthy deze week in een sessie waar ik samen met collega en medeblogger Carlo aanwezig was. Carlo schreef er eerder een artikel over op dit blog. Volgens Vivek kunnen we kiezen tussen een wereld van liefde en een wereld van angst en haat. Een hele eenvoudige keuze zou je zeggen. Niets is minder waar. Onbewust – althans dat mag ik hopen – lijken we een doodlopende weg te zijn ingeslagen.

Het programma van SXSW staat bol van tech. Metaverse, VR, digital humans. In de meeste sessies gaat het over hoe we met al die prachtige technologie ons leven beter en mooier kunnen maken. Over hoe patiënten met dementie en alzheimer met VR geholpen kunnen worden bijvoorbeeld. Als ik neurowetenschapper Walter Greenleaf van Stanford University moet geloven, zijn de mogelijkheden eindeloos. Tech helpt tegen PTSS en andere angststoornissen, tegen depressie, tegen eenzaamheid, tegen autisme. Daarover vertelde hij in het panel op zaterdagochtend in het Mariott hotel.

Die eindeloosheid van mogelijkheden heeft ook keerzijde, namelijk dat veel ontwikkelaars vooral kijken naar wat er allemaal kan en het waarom over het hoofd zien. Want vaak genoeg ontbreekt het probleem dat wordt opgelost in de propositie. Dat bleek vandaag ook tijdens de pitchsessie over smart cities, transport en logistiek. Enthousiaste startups presenteerden hun nieuwste uitvindingen, maar wat we met al die goede ideeën opschieten werd me vaak niet helemaal duidelijk.

Op één na overigens en dat was de pitch van Justicetext, een startup die een oplossing heeft bedacht om de enorme berg beschikbare videodata met AI te analyseren om het bewijsmateriaal voor rechtszaken er automatisch uit te filteren en om te zetten in audiotranscripties. Dan komen boeven achter de tralies, waar dat nu vaak niet het geval is. Blijkbaar bleef het bewijsmateriaal tot nu toe vaak ongebruikt, omdat het onderzoeken ervan onbegonnen werk was. Opgelost!

Die eindeloosheid zette trendwatcher en founder van het Future Today Institute Amy Web vervolgens in een veel groter en complexer perspectief. Ze nam de bomvolle grote zaal van het Convention Center mee in drie grote techtrends waar me midden in zitten. Een uur lang besprak ze de ontwikkelingen op het gebied van AI, Metaverse en Web3 en synthetische biologie. So far so good. Totdat ze ook de verschillende scenario’s schetste. Per trend werd de kans op zowel een positieve als een catastrofale uitkomst geschetst. Spoiler alert: in geen van de gevallen wint de eerstgenoemde. Oeps.

Ik was de stof van Amy nog aan het verteren – samen met de heerlijke brisket van Franklin’s Barbecue trouwens – om vervolgens aan te schuiven bij een sessie over cyberwar. Beter kon de content van een sessie niet aansluiten bij het moment. Maakten sommigen zich al zorgen over de risico’s van kernbommen, de gevolgen van een cyberoorlog zijn ook niet mals.

Een cyberoorlog vertoont veel gelijkenissen met een traditionele oorlog. Maar er is ook een belangrijk verschil. Partijen weten namelijk nog niet zo goed hoe ze op een aanval van de vijand moeten reageren, zoals dat bij traditionele oorlogsvoering in de wet is vastgelegd. De zogenaamde Rules of Engagement ‘are dose directives that delineate the circumstances and limitations under which United States forces will initiate and/or continue combat engagement’, valt in een studenten-handout van het US Marine Corps te lezen.

Het woord engagement bracht me ineens weer terug bij Vivek. Engagement is namelijk ook het Engelse woord voor verloving. Over de keuze tussen liefde en angst gesproken. Het lijkt me niet onverstandig dat er afspraken worden gemaakt over hoe landen wel of niet reageren op een cyberoorlog. Dat zou zomaar een heel vervelend scenario kunnen voorkomen. Maar misschien kunnen we tegelijkertijd ook nadenken over afspraken die gaan over trouw, respect en het koesteren van de liefde voor elkaar. Om voor elkaar te zorgen, tot de dood ons scheidt…

[Door Gerard Dielessen]

Laat ik dit stukje na drie dagen SxSW beginnen met een bekentenis. 

Ik ben wat somber. 

Dat zit zo. Al direct na aankomst in de Verenigde Staten leek de oorlog in Oekraïne heel ver weg. Raar. Toen de Russen Oekraïne binnenvielen op 24 februari werd ik met ik met newsalert van de NOS wakker in Praag. Het ongelooflijke gebeurde. Oorlog in Europa na 77 jaar. Ook bijzonder om dat in een voormalig Oost-Europees land te moeten horen. Als  nieuwsjunk volgde ik sindsdien iedere ontwikkeling met een toenemend gevoel van ongeloof. Een boze droom die waar blijkt te zijn. 

Ik had zelfs twijfels om naar de VS te gaan. Kan dat wel? Een ondefinieerbaar gevoel. Maar heeft het dan zin om thuis te blijven? Niet echt natuurlijk. 

Na twee dagen SxSW in Austin, Texas leek de intense beleving van hetgeen zich zo’n kleine 2000 kilometer van mijn woonplaats Oosterbeek afspeelde toch even aan inflatie (of zoiets) onderhevig. Natuurlijk werd het woord Oekraïne in de verschillende sessies genoemd. Maar aanvankelijk niet met de urgentie die je misschien wel zou mogen verwachten. De wereldvrede staat immers op het spel.

Tot dat gisteren aan het einde van de dag eurocommissaris Margarethe Vestager als eerste uitgebreid stilstond bij de onvoorstelbare oorlog en de indrukwekkende vastberadenheid van het Oekraïnse volk om hun land en democratie tot het bittere einde te verdedigen. Met massieve, vooral financiële steun, van het westen. Ook vandaag kwam Oekraïne impliciet en heel expliciet aan de orde tijdens SxSW 2022.

In eerste instantie tijdens de briljante presentatie van Amy Webb. Founder van het Future Today Institute. Voor de vijftiende keer presenteerde zij haar Tech Trends Report voor een afgeladen ballroom in het Austin Convention Center. Zij schetste de ontwikkelingen en mogelijke scenario’s op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI), de Metaverse /web 3.0 en synthetische biologie. Fascinerende. Tegelijk een wereld waar we feitelijk al middenin zitten. Het duurt niet lang meer voordat kunstmatige intelligentie zijn eigen beslissingen neemt bijvoorbeeld. Dan hebben de Artificial Intellegence systemen ons niet meer nodig. En over tien jaar kunnen we persoonlijke eigenschappen van individuen programmeren. Of we daar nu blij van moeten worden? ‘Computers and biology become one’, voorspelt Webb. De technologische mogelijkheden lijken grenzeloos. Zeker als we daar straks zelfs niet eens zelf meer over gaan. Scary. 

We lijken de grip op de digitalisering en technologisering te verliezen, zo was mijn take out. 

Later op de dag bleek die gedachte nog meer voeding te krijgen tijdens de sessie CyberWar  2022 From Eastern Europe to Across the Globe. Nicole Perlroth, die vakkundig werd geïnterviewd door Jonathan Reiber (senior director for cybersecurity) toonde zich uiterst somber over de huidige crisis in het oosten van Europa. Oekraïne. Perlroth is een gekend en gezaghebbend specialiste als het gaat om cybersecurity, digitale spionage en sabotage. Meer dan tien jaar werkte ze voor de New York Times.  Ook schreef ze This is How the tell my the world ends. 

Gedetailleerd beschreef ze hoe de Russen de Oekraïne de afgelopen jaren hebben gebruikt aIs proefgebied om hun cyberaanvallen en -sabotages uit te testen. Naast Poetins dreiging van het gebruik van kernwapens is de dreiging van cyberaanvallen niet veel minder gevaarlijk. Door van buiten in te grijpen in de Westerse technologische systemen kunnen de Russen hele infrastructuren compleet plat leggen. Van ziekenhuizen tot elektriciteitscentrales, van openbaar vervoer tot cruciale digitale veiligheidssystemen. Perlroth gebruikte het woord kwetsbaar opvallend veel. 

Een beetje somber dus. Want aan het einde van deze derde SxSW-dag werd ik mij nog meer bewust van het feit dat naast de klimaatcrisis ook sprake is van een bedreigende technologische crisis. 

Al napratend over deze derde dag liet mij ontvallen dat we met zijn allen druk bezig zijn om de wereld naar de gallemiezen te helpen. En dat we daar betrekkelijk weinig aan kunnen doen of invloed op kunnen uitoefenen. 

Of misschien toch wel. 

Het zou mooi zijn als wij vanuit onze eigen verantwoordelijkheid, passie en maatschappelijke betrokkenheid een Common Ground antwoord kunnen formuleren op in wat voor een wereld we willen leven. En dat we alle technologische mogelijkheden daarvoor op de juiste morele wijze voor inzetten. 

Of, om maar eens de laatste slide van Amy Webb van haar presentatie te citeren: 

This is the end. 

This is the beginning.

[Door Jeroen van Erp]

Daar zit je dan. Bij de eerste van een eindeloze rij metaverse panels op SXSW2022. Een editie van het evenement waar heel veel over te zeggen is, maar daarover later wellicht meer. De titel was natuurlijk prikkelend, de zaal zat dan ook bommetje vol. De ‘guy at the door’ liet ons aanvankelijk niet binnen. ‘You won’t let us in on the metaverse? Are you telling me that the metaverse has a limited capacity?’ riep ik met mijn armen zwaaiend. Vertwijfeling in zijn ogen en daarna een lach. Drie minuten later zaten we binnen. 

Het was een panel. Dit is in de regel nooit ideaal vanwege de over het algemeen zwakke skills van de moderators op SXSW maar ook niet een gekke aanpak over een groot onderwerp, waarvan nog niemand weet wat het precies is en gaat doen. En waarvan het belang ons enigszins dwingend tussen de oren is gestopt door Mark Zuckerburg die natuurlijk ook maar per ongeluk de baas is geworden van een techreus. 

Ondergetekende heeft naar aanleiding van dit panel vier conclusies getrokken ten aanzien van the metaverse: 

1: we hebben (nog) geen idee

Het panel was in allerlei opzichten speculatief. Simpelweg omdat the metaverse (is het nu de metaverse, het metaverse of wellicht het metaversum?) er nog niet is. En als de panelleden er dan ook nog eens in zitten vanuit uiteenlopende belangen (e-commerce, communicatie, media) dan snap je dat het gesprek alle kanten op vloog. Iedereen die beweert het wel te weten is overigens een fantast. 

2: er is veel hoop

Zoals de titel al doet vermoeden werd er veel hoop uitgesproken. De hoop dat the metaverse het internet gaat redden. De hoop dat the metaverse mensen bij elkaar zal brengen zonder onderscheid. De hoop dat je in the metaverse jezelf kan zijn, kan handelen vanuit je ware identiteit, wellicht vanuit meerdere of wisselende identiteiten (…). Met name opmerkingen in de trant van dat laatste bezorgde me de kriebels. Hoop hebben is prima, maar als je niet kritisch blijft door continu vragen te stellen, ook aan jezelf, dan glijdt hoop langzaam richting naïviteit. Daar was in dit panel, vooral ook bij Aleatha Parker Wood van Amazon geen gebrek aan. Aanvankelijk was ik bang dat het panel een potpourri van tech-populistische stelligheden zou brengen - Zuckerberg style. Dat viel gelukkig mee, het was gewoon een sterk staaltje tech-optimisme. 

3:  weinig historisch besef

Schokkend is het feit dat in een dergelijke discussie weinig historisch besef aanwezig is. Geen idee of Zuckerberg bewust geen woord rept over William Gibson’s roman Neuromancer uit 1984. Het zou hem gesierd hebben om Gibson te citeren en te eren, al was het maar omdat ie het begrip cyberspace heeft geïntroduceerd en in zijn klassieker toch gewoon eigenlijk the metaverse al omschreef. Daarbij ging hij het laten zien van de mogelijke downside van een digitaal leven geenszins uit de weg. In dit panel kwamen de inzichten van Gibson niet ter sprake. En ook interessant dat niemand zich in de polemiek rond het nieuwe fenomeen zich afvraagt of the metaverse niet een tweede leven is van Second Life. En wat hebben we daarvan geleerd? Waar wel aan werd gerefereerd waren de werelden die gecreëerd zijn door de grote games. Het zou zo maar eens kunnen the metaverse van Meta daarnaar gemodelleerd is en dat dit Zuckerberg’s desperate poging is om alsnog een positie te verwerven tussen de gevestigde en uiterst succesvolle 3d game werelden. 

4: geen gedeeld waardenstelsel leidt tot problemen

Als wilt dat een gedeelde ruimte/entiteit, fysiek of digitaal, geen zootje wordt, dan moet je met elkaar afspreken vanuit welk waardenstelsel je gaat denken en handelen. Dat geldt voor een land, dat geldt voor organisaties, dat geldt voor bedrijven, dat geldt voor gezinnen en dat geldt dus ook voor nieuwe entiteiten waarvan de manifestatie nog niet helemaal is bepaald. Hier zit in mijn ogen Zuckerbergs grootste probleem: het waardenstelsel van Facebook (als dat er al is…) is niet door alle stakeholders gedragen en gedeeld. Facebook zelf, de adverteerders en de gebruikers zitten er allemaal anders in, wat dus continu leidt tot conflicten. The metaverse ontbeert eigenaarschap en je kunt gevoeglijk aannemen dat de vraag over het waardenstelsel nu niet interessant is voor alle dolle tech-honden die alleen maar geïnteresseerd zijn in technologische toepassingen zonder zich af te vragen wat de gevolgen op langere termijn zijn en waarbij een duidelijk kompas om beslissingen op te baseren ontbreekt. Ik voorzie dat we over 5 jaar weer in dezelfde zaal zitten in een panel met de titel: Why the metaverse didn’t live up to the promise, of zelfs Why the metaverse failed miserably. 

---------

Hilton Austin Downtown – Salon K, 12 maart 2022

Aleatha Parker Wood, Principal Privacy Enginee, Amazon Web Services

Taj Reid, Global Chief Experience Officer – Edelman Austin

Adi Robertson, Senior Reporte – The Verge

Darren Shou, Chief Technology Officer – NortonLifeLock