“Imagining the impossible”

[Door Roeland Stekelenburg]

Wat als je het vermogen zou hebben om ontwikkelingen die impact op je leven, werk of bedrijf gaan hebben te zien aankomen? Je het ondenkbare te kunnen voorstellen, waardoor je in staat bent scenario’s te ontwikkelen hoe je daar mee om zou kunnen gaan. 

Dat is het onderwerp  van de presentatie van Fred Burton, voormalig special agent en counterterrorisme-expert op zaterdagochtend om 10 uur. Blijkbaar te vroeg voor de gemiddelde SXSW-ganger, want er zitten nog geen 25 mensen in de best grote zaal. Of zou het komen doordat in de aanpalende ruimte Beto O'Rourke optreedt, de in Austin immens populaire Texaanse politicus die in november 2018 opzien baarde door als Democraat bij de senaatsverkiezingen de Republikein Ted Cruz bijna te verslaan. 

Fred Burton werkt inmiddels als consultant voor grote bedrijven om ze te helpen risico's in kaart te brengen en mitigerende maatregelen te nemen. Hij geeft voordat hij met zijn presentatie begint iedereen een hand, stelt zicht voor, en vraagt belangstellend waar je vandaan komt. Ook wel weer bijzonder.

Zijn presentatie blijft wat aan de oppervlakte hangen van de bekende risico-analyse matrix die in toezichthoudende kringen ook vaak gebruikt wordt: 

1. welke risico's kunnen we bedenken, 
2. de waarschijnlijkheid dat deze risico's optreden, 
3. hoe groot de impact op de organisatie is mocht dat risico optreden.

De score op waarschijnlijkheid vermenigvuldigd met de score op impact bepaalt dan of je iets moet met zo'n risico. Het punt van Burton is dat het ondenkbare nooit uit een dergelijk model komt. Denk aan een Covid-pandemie die de wereld platlegt of een inval van Rusland in Oekraïne. Toch zouden we natuurlijk veel beter voorbereid moeten zijn op dergelijke gebeurtenissen en scenario's en protocollen moeten ontwikkelen waar we op kunnen terugvallen als dit soort onwaarschijnlijke dingen zich toch voordoen. Door gebruik van data en AI zijn we ook veel beter (en tegen veel lagere kosten) in staat te voorspellen wanneer ondenkbare gebeurtenissen zich toch dreigen voor te doen.

Interessant vond ik het pas worden toen naar aanleiding van een vraag uit het publiek het gesprek ging over de constatering dat de grote beursgenoteerde bedrijven opvallend weinig bezig zijn met de risico's van haast ondenkbare gebeurtenissen van categorie oorlog of pandemie en daar dan ook volledig door overvallen worden. Uit de dagelijkse praktijk van het werk van Burton blijkt dat dit vooral komt door het overal diep gewortelde korte termijn-denken. De horizon van de grote S&P500-bedrijven is  vrijwel zonder uitzondering slechts één kwartaal. Drie maanden. Met een dergelijk korte horizon is er totaal geen interesse voor een scenario dat een pandemie de wereldeconomie platlegt of Poetin een oorlog begint in Europa. Overheden en politici hebben een horizon van 2 tot 4 jaar, ook al te kort om geïnteresseerd te zijn in onwaarschijnlijke scenario's. Bedrijven en overheden zijn reactief en nemen pas maatregelen als het kalf is verdronken.
Maar zijn we klaar voor de volgende Covid-variant? Of voor de volgende Katrina? En welke scenario's zijn er nog meer te bedenken?

Voorlopig is dit voor mij wel een van de rode draden op deze editie van SXW: het korte termijn-denken als belangrijke oorzaak van de beperkte schokbestendigheid van onze samenleving.