[Door Gerard Dielessen]
Daar was ie dan plotseling gisteren: Mark Zuckerberg. Oprichter van Facebook in 2003. En inmiddels de baas van Meta. Het nieuwe moederbedrijf van het populaire sociale medium. De Zuck was niet live aanwezig op het podium van SxSW, maar werd via een digitale verbinding ondervraagd door Daymond John.
Voordat John zijn eerste vragen kon stellen wilde Zuckerberg eerst zijn medeleven betuigen met de slachtoffers van de oorlog in de Oekraïne. Helemaal oprecht kwam dat wat mij betreft niet over via de grote schermen in Ballroom D van het Austin Convention Center. Hij liet weten er alles aan te zullen doen om ‘zijn systemen’ open te houden voor de mensen daar, zodat ze de wereld kunnen laten weten wat er gebeurt.
Verder geen woord over de mogelijke bijdragen die de algoritmes van Meta/Facebook (en de andere techbedrijven) leveren aan de afschuwelijke gebeurtenissen in het Oosten van Europa. Ook Daymond John was daar verder niet in geïnteresseerd.
Na een paar minuten kreeg Zuckerberg alle ruimte om zijn vlot lopende verhaal over de ontwikkeling van zijn Metaverse over de aanwezigen uit te storten. In historisch perspectief: eerst was er alleen maar tekst, daarna de foto’s en vervolgens de video’s en nu dan een hele fascinerende nieuwe wereld, zo declameerde hij. De Metaverse. Mijn oude voorzitter bij NOC*NSF, André Bolhuis, zou al na korte tijd hebben opgemerkt: ‘hij lult als een gieter.’
Ik vond het ongelooflijk dat niet werd ingegaan op de actualiteit. En dat hij niet werd aangesproken op zijn verantwoordelijkheid als baas van een van de grootste techbedrijven die, zo staat inmiddels wel was, een voorname bijdrage leveren aan het verspreiden van misinformatie.
Een paar uur eerder vond in dezelfde ruimte een fascinerende discussie plaats tussen Phillipijnse Nobelprijswinnaar en journaliste Maria Resse , Peter Pomerantsev van het Agora Institute Johns Hopkins Institute met Stephen King, CEO van Luminate over de vraag: How to Stand Up to a Dictator. Uiterst actueel natuurlijk. Maria Resser sprak ons toe via het scherm omdat ze van haar regering haar land niet mocht verlaten. Er lopen zeven aanklachten tegen haar. Dat weerhield haar niet om zeer scherpe woorden te gebruiken over de wijze waarop in toenemende mate autocratische leiders, dictators, hun bevolking proberen te onderdrukken en te verhalen over de bedenkelijke rol die de techbedrijven daarbij spelen. Strateeg Pomerantsev sprak zelfs over een ‘wave of dictatorship’ die op ons af komt. Na de succesvolle democratische omwentelingen van de tweede helft van de 20ste eeuw kijkt hij met veel zorg naar de uitkomsten van komende verkiezingen in veel landen, zoals de Phillipijnen, Brazilië etc.
Maria Resse proclameerde dat van de ‘integriteit van de feiten’ inmiddels geen sprake meer is doordat misinformatie in veel landen wordt gestuurd door machthebbers die bepaald niet opereren op basis van integere democratische waarden. Ze maken dankbaar gebruik van de sturende algoritmes van de grote techbedrijven. Platforms are killing the facts, zo oordeelde Maria Resse scherp en hard vanuit haar huis in Manilla.
Ze benoemde vervolgens drie pijlers op basis waarvan het tij gekeerd zou kunnen worden. Drie pijlers waar veel energie en overtuiging in moet worden gestopt om ze te kunnen inzetten tegen de opkomende ‘golf van dictators’:
Tech
Journalistiek
Communities
Wat de eerste betreft hebben de techbedrijven, volgens Resse, de slag om de distributie gewonnen van de journalistiek, waarmee de impact van onafhankelijke en kritische berichtgeving helaas behoorlijk enorm heeft ingeboet, terwijl dat juist nu zo belangrijk is.
Heel belangrijk vindt ze ook de ontwikkeling en stimuleren van burgerbewegingen in de strijd tegen de opkomende autocratieën. Samenwerkingen tussen de kerk, mensenrechtenorganisaties, vrijwilligers, maatschappelijke organisaties en zo.
We gaan het allemaal zien in de komende tijd.
Aan het einde van deze SxSW-sessie vroeg Stephen King zowel aan Maria Resser en Peter Pomerantsev wat ze aan Mark Zuckerberg zouden willen vragen. Hij zou immers later op de dag (virtueel) op hetzelfde toneel verschijnen.
Ik parafraseer hun opmerkingen maar even: hem aanspreken op zijn verantwoordelijkheid. Inmiddels weten we dat dat niet gebeurde.
Verbijsterend en heel jammer dus. Het laad de verdenking op zich dat de baas van FB daar vooraf afspraken over heeft gemaakt met de organisatie. Teleurstellend en een gemiste kans.
Over onafhankelijke en transparante journalistiek gesproken.