[Door Hans Anker]
Met zijn voltallige zes voeten en vier inches (1.93m) vleit hij zich neer in een van de twee spierwitte conferentie-fauteuils. Langzaam spreidt hij de benen, als een giraffe die zich laaft aan het koele water van een tropische plas. Hij legt zijn armen te ruste op de stoelleuningen, de vingers netjes gedrapeerd over de randen. Gekleed in sullige vrijetijdskleding, bruin jasje met licht overhemd, ongepoetste donkerbruine schoenen. Wie is deze Beto O’Rourke? En gaat deze man werkelijk geschiedenis schrijven in november? Is dit het wapen waarmee de Democraten de huidige Texaanse gouverneur Greg Abbott van de troon gaan stoten? In gesprek met Evan Smith (Texas Tribune).
‘Greg Abbott is a thug.’ Pardon? Abbott een misdadiger? O’Rourke – beter bekend als Beto – gaat er vanaf acquit met gestrekt been in. ‘Greg Abbott is an authoritarian and a thug’. En dan te bedenken dat gespreksleider Evan Smith (zijn stijl doet, heel aangenaam, denken aan de eerbiedwaardige journalist Chris Wallace) nog maar nauwelijks een woord heeft uitgebracht. Heel beleefd heeft de journalist van de Texas Tribune de suggestie opgeworpen dat deelname van een Democraat aan Texaanse gouverneursverkiezingen neer zou komen op het omhoog rollen van een hele grote steen op een hele grote heuvel.
Een mission impossible dus.
Maar Beto is een man met een missie. In 2018 leek hij lange tijd op weg om Ted Cruz, Trumps opperbruinneus, een enkele reis naar het Republikeinse hiernamaals te bezorgen. Op de meet kwam de ongelukkige Democraat net een neuslengte tekort. Alle 254 counties in Texas had hij bezocht. ‘Dit is de Democraat die de meeste stemmen ooit in Texas heeft behaald’, meldt Smith met professionele blijmoedigheid. Slechts 215.000 stemmen kwam hij tekort, een marge van 2.6%, zeer verdienstelijk voor een Democraat en een verdere aanwijzing dat de Lone Star State langzaam van kleur verschiet. De laatste keer dat een Democraat hier in een statewide verkiezing werd gekozen was in 1994.
Officieel leidt Beto een burgerrechtenorganisatie, maar zijn echte beroep is eeuwige verkiezingskandidaat. In de huidige verkiezingscyclus doet hij een gooi naar het gouverneurschap, de springplank die George W. Bush ooit naar het Witte Huis bracht. De Democratische voorverkiezing heeft hij al glansrijk gewonnen. Nu denderen de paarden Beto en Abbott naar de finishlijn in november.
Met zijn ranke fysieke gestalte heb je niet het gevoel dat Beto sterk genoeg is om zijn Republikeinse opponent dodelijk te verwonden. Fysiek lijkt de man uit El Paso een Bobby Kennedy die een paar keer door de wringer is gehaald. Beto’s zachte karakter lijkt hem al twee keer noodlottig te zijn geworden: zowel bij de Senaatsverkiezing van 2018 als bij Beto-for-president in 2020. Die laatste exercitie is als een soufflé in elkaar gezakt, drie maanden voor het uitbrengen van de eerste stem gooide hij de handdoek al in de ring.
Maar Beto heeft geleerd van zijn ervaringen.
‘Greg Abbott is a thug.’ Zo incompetent was deze man, stelt Beto fel, dat hij in februari bij winterstorm Shirley er niet eens in slaagde de lichten aan te houden in Houston, nota bene de energiehoofdstad van onze planeet. Ondertussen legde de vermaledijde gouverneur de energiebedrijven geen strobreed in de weg toen die in vijf dagen maar liefst 11 miljard dollar woekerwinst binnenharkten – door gas te verkopen voor 200 keer het gangbare tarief. Gewone Texanen betaalden het gelag. Meer dan 700 mensen vonden de dood – ‘doodgevroren in hun huizen, op straat, in hun auto's, dezelfde mensen die nu tientallen miljarden dollars betalen voor de schade aan hun huizen.’ Beto: ‘Abbott heeft geen cent teruggevorderd. Vind je het gek? Hij ontvangt miljoenen dollars aan campagnebijdragen van dezelfde oligarchen’.
‘The governor did not do shit.’
Ik kan mij niet herinneren eerder een Amerikaanse politicus, in een land waar elk onvertogen woord op hoge toon wordt weggebleept, zo unverfroren te zien uithalen. Best verfrissend. Maar ook makkelijk in een thuiswedstrijd, want dit is per slot van rekening de liberale enclave Austin. De dubbele ontkenning is trouwens een subliminal knikje naar de zuidelijke kiezer. Zo praat men hier graag.
Campagnestrategen weten: in een verkiezing gaat het om het definiëren van jezelf, je tegenstander en de race. Wie zich door anderen laat definiëren is de klos. Team-Beto heeft overduidelijk besloten dat – in ieder geval in deze fase van de strijd – gouverneur Abbott zo veel mogelijk moet worden gesloopt. Dat omvat meer dan het aantrekken van een paar bokshandschoenen. Dit is meer de afdeling klauwhamer, kloet en cirkelzaag. Alles is geoorloofd om de negatieve waardering (in campagnejargon: the negatives) van Abbott verder op te drijven. Op het oog lukt dat heel aardig. Meer zekerheid bieden de interne peilingen van Beto, maar die krijgen wij gewone stervelingen natuurlijk niet te zien.
Beto’s betoog is opmerkelijk feitelijk, gelardeerd met onrustbarende statistieken en talloze proof points (complimenten voor zijn opposition research team). Heel bewust blijft hij weg van verontwaardiging, traditioneel een moeilijke emotie in politieke campagnes. Liever omarmt hij de emotie van strijdbaarheid: als de onvermoeibare advocaat in de rechtszaal die de jury wil overtuigen dat de verdachte echt schuldig is. Die rol lijkt hij met succes te vervullen.
‘In Texas is het makkelijker om een wapen te dragen dan een stem uit te brengen’ legt Beto uit. Want wie een wapen aanschaft heeft geen last van background checks. Wapens die volgens Beto, heel belangrijk, steeds vaker worden gebruikt voor het neermaaien van politieagenten. Dan volgt een schop tegen de linkse schenen van Alexandria Ocasio Cortez: ‘Stop met die bullshit als ‘defund the police’.’ Zo verwerft Beto belangrijke bonuspunten bij het overwegend conservatieve Texaanse electoraat. Ik slaak een zucht van verlichting: hier had de liberaal georiënteerde Beto gemakkelijk de verkeerde afslag kunnen nemen. Gelukkig houdt hij koers.
Gespreksleider Smith houdt vol: ‘Meneer Beto, hoe zit het nou, gaat u die wapens van de mensen nu afpakken of niet?’. Beto: ‘Evan, geen enkele burger heeft een AK47 nodig’. Het progressieve publiek smult. ‘Ik wil ook het tweede amendement (om wapens te dragen, HA) ook beschermen’. En daarmee is het tijd voor een gratis tip voor Beto: graag in de omgekeerde volgorde spreken. Eerst zeggen dat je het tweede amendement beschermt, daarna pas de AK7’s. Anders raak je je publiek kwijt nog voordat je bij de AK7’s bent aangekomen. De Avtomat Kalashnikov 47 is trouwens van Russische makelij, wellicht dat daarmee ook nog iets aardigs kan worden gedaan.
En president Biden, is die eigenlijk wel een haar beter dan Trump? ‘Nou, hij heeft in ieder geval geen kinderen in kooien opgesloten bij de grens’, antwoordt Beto gevat. ‘Maar Evan, deze race gaat niet over Biden of Trump, maar over Greg Abbott. This one is on us, Texans.’ Zo trekt Beto vakkundig de lont uit de vraag of hij afstand neemt van Biden. Een lastige klip vakkundig omzeild.
Vergeet Bobby Kennedy en de wringer. Alles bij elkaar lijkt Beto nog het meest een kruising van de bedachtzaamheid van Barack Obama en de gladheid van John Edwards, ooit de hoop van de Democraten maar inmiddels in ongenade gevallen. Hopelijk zegeviert Obama in het hoofd van Beto, dan heeft de laatste in november in ieder geval een kans. En als alles vervolgens meezit, komt die steen niet op de maag te liggen maar mooi aan de bovenkant van de heuvel.